Bijgewerkt op 7 mei 2022
Wat is een dissectie van de halsslagader?
Een dissectie van de halsslagader is een splijting van de binnenwand van de halsslagader. De halsslagader (arteria carotis) is de slagader die het hoofd en de hersenen van bloed voorzien. Door de splijting van de binnenwand ontstaat een ruimte in het bloedvat waarin zich bloed ophoopt. Dit kan gaan stollen. Uiteindelijk leidt dat tot vernauwing van het bloedvat, met als gevolg klachten en complicaties.
Wat is de oorzaak?
De aanleiding voor het ontstaan van een dissectie van de halsslagader kan letsel aan het hoofd of de hals zijn. De kans dat een dissectie optreedt is verhoogd bij mensen met een bindweefselaandoening, zoals bijvoorbeeld het Marfan syndroom of het Ehlers-Danlos syndroom. Ook aderverkalking (atherosclerose) geeft een verhoogd risico op het ontstaan van een halsslagaderdissectie. Niet altijd wordt een onderliggende oorzaak van de dissectie gevonden. In dat geval wordt gesproken van een spontane dissectie van de halsslagader.
De dissectie begint met een scheurtje in de meest oppervlakkige laag van de binnenkant van de slagader. Dit wordt de intima genoemd. Door het scheurtje kan bloed onder de intima gaan lopen. Zo wordt deze binnenlaag losgeduwd van de onderlaag van het bloedvat. Er ontstaat een soort bloedblaar in het bloedvat waardoor het bloedvat vernauwd wordt. Zo ontstaat een belemmering van de bloeddoorstroming. Ook kan het bloed in de bloedblaar gaan stollen. Het stolsel kan ook bijdragen aan de afname van de doorbloeding.
Welke symptomen geeft het?
Een splijting van de wand van de halsslagader kan leiden tot de volgende symptomen:
- pijn in de hals
- hoofdpijn
- pijn rond het oog
- Horner syndroom
- kleine pupil
- afhangend ooglid
- zwelling van de tong
- pulsatiele tinnitus (kloppend oorsuizen)
- voorbijgaande blindheid
Welke complicaties kunnen optreden?
De halsslagader voorziet de hersenen van bloed. Door een dissectie van de halsslagader kan de doorbloeding van de hersenen ernstig worden beperkt. Hierdoor kan een herseninfarct ontstaan. Dit kan tot verschillende neurologische uitvalsverschijnselen leiden.
De splijting van de wand van de halsslagader kan ook leiden tot verwijding van de halsslagader. Dit wordt een aneurysma genoemd. Het aneurysma kan gaan drukken op weefsels rondom de halsslagader, waaronder een aantal hersenzenuwen. Dit kan leiden tot uitval van hersenzenuwen en tot het syndroom van Horner. De combinatie van deze complicaties wordt het syndroom van Villaret genoemd.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden gesteld met behulp van beeldvormend onderzoek. De gouden standaard is een röntgenfoto waarbij contrastmiddel wordt ingespoten. Dit onderzoek kan echter complicaties geven. Daarom wordt het steeds vaker vervangen door een MRI of MR-angiografie (MRA). Daarmee is een kenmerkende afwijking zichtbaar die past bij de diagnose dissectie van de halsslagader.
Wat is de behandeling?
In milde gevallen kan de behandelend arts ervoor kiezen een afwachtend beleid te voeren. Is behandeling wel aangewezen dan zijn verschillende mogelijkheden. De behandeling is erop gericht om het risico op het ontstaan of verergeren van neurologische uitvalsverschijnselen te verminderen. In de eerste plaats kunnen verschillende soorten geneesmiddelen worden voorgeschreven die dichtslibben van de halsslagader helpen voorkomen. Het gaat dan met name om bloedverdunners (anticoagulantia). Verder zijn er verschillende medische ingrepen die kunnen worden toegepast, zoals het plaatsen van een stent in de halsslagader of het verwijderen van het aangetaste deel van de halsslagader.
Synoniemen
halsslagaderdissectie, dissectie halsslagader, dissectie van de arteria carotis, dissectie a. carotis, carotisdissectie, splijting van de binnenwand van de halsslagader
Engelse vertaling
Verder lezen / Referenties
- G Maes & P van Domburg, ‘Dissectie van de arteria carotis interna en het syndroom van Villaret‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Neurologische observatie’ van het Tijdschrift voor Neurologie & Neurochirurgie van december 2015; 116(4): pagina’s 211-215.