Bijgewerkt op 12 oktober 2022 door Simpto.nl
Wat is een cyste van Rathke?
Een cyste van Rathke is een met vocht gevulde holte bij de hypofyse in de hersenen. Het is een goedaardige aandoening die bij sommige mensen tot klachte kan leiden.
Wat is de oorzaak?
De holte is een restant van het zogenaamde zakje van Rathke. Dat is een structuur die bij het ongeboren kind aanwezig is in de hersenen. Normaal gesproken verdwijnt dit zakje van Rathke voor de geboorte. Bij sommige mensen blijft het echter bestaan en kan het zich met vocht vullen. Dan ontstaat een cyste van Rathke.
Hoe vaak komt het voor?
Cystes van Rathke komen regelmatig voor maar geven zelden klachten. Bij ons zijn geen exacte cijfers bekend over de incidentie van deze aandoening. Uit onderzoek bij overleden mensen blijkt bij zo’n 10-15% een cyste van Rathke aanwezig. De cyste komt ongeveer twee keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Welke symptomen geeft het?
Een kleine cyste van Rathke geeft meestal geen klachten. Soms is er sprake van aanhoudende hoofdpijn. Naarmate de cyste groter wordt zal deze meer druk geven op omliggende structuren, waaronder het zogenaamde chiasma opticum. Dat is de plek onder de hersenen waar de beide oogzenuwen elkaar kruisen. Door druk op dit chiasma opticum kan een gedeelte van het gezichtsveld wegvallen. Het gaat dan om de zijkant van het gezichtsveld. Dingen die zich aan de zijkant van het gezichtsveld bevinden zijn dan niet meer goed zichtbaar. Dit kan bijvoorbeeld leiden tot het botsen tegen dingen, zoals bijvoorbeeld deurposten.
Ook is het mogelijk dat de cyste dusdanig drukt op de hypofyse dat deze slechter gaat werken. Dit wordt hypofyse disfunctie genoemd. Omdat de hypofyse een belangrijke rol speelt bij het regelen van de uitscheiding van hormonen kan dit leiden tot verschillende hormonale veranderingen.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden gesteld met behulp van beeldvormend onderzoek. De cyste van Rathke is goed zichtbaar op een MRI-scan van de hersenen. Zodra duidelijk is dat het om een cyste van Rathke gaat kan de arts aanvullend onderzoek aanvragen om te bepalen of de hypofyse zelf is aangetast.
Wat is de behandeling?
Een cyste van Rathke die geen klachten of ziekteverschijnselen geeft hoeft niet te worden behandeld. Als dat wel het geval is kan de aandoening worden behandeld door de cyste te draineren (leeg te zuigen) middels een operatie. Vaak wordt tijdens de ingreep een biopsie genomen. Dat betekent dat een stukje weefsel – het biopt – wordt verwijderd voor onderzoek. Dit wordt gedaan om te beoordelen of de cyste wordt veroorzaakt door een onderliggend gezwel van de hypofyse (hypofysetumor).
Synoniemen
Rathkes cleft cyste, restant van het zakje van Rathke