Conversiestoornis

Bijgewerkt op 5 maart 2022

Wat is een conversiestoornis?

Dit is een psychische aandoening waarbij iemand medische klachten heeft waarvoor geen lichamelijke oorzaak kan worden gevonden. De klachten zijn vaak een reactie op psychische of emotionele stress. Vroeger werd voor deze aandoening de term ‘hysterie’ of ‘conversiehysterie’ gebruikt. De Engelse benaming is ‘conversion disorder’. Conversiestoornis valt in de groep van somatoforme stoornissen.

Hoe vaak komt het voor? Bij wie?

Conversiestoornis wordt jaarlijks bij ongeveer 1.500 mensen in Nederland vastgesteld. De aandoening komt ongeveer 5x vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Mensen met deze aandoening zijn meestal tussen de 12-40 jaar oud. Daarnaast wordt de aandoening vaker gezien bij mensen met een persoonlijkheidsstoornis.

Wat is de oorzaak?

Vaak worden de klachten veroorzaakt in een periode van psychische of emotionele stress. Voorheen werd gedacht dat vooral psychische problemen – vaak veroorzaakt door seksueel misbruik – ten grondslag lagen aan een conversiestoornis. Tegenwoordig weten we dat ook zaken als een ongeval, ziekte of operatie – bij mensen die daar gevoelig voor zijn – kan leiden tot conversie. Het is dus meestal de combinatie van stress en gevoeligheid voor het ontwikkelen van lichamelijke klachten als reactie daarop. Conversiestoornis komt relatief vaak voor bij soldaten, vooral in oorlogssituaties.

Welke symptomen geeft het?

Een conversiestoornis kan zich op veel verschillende manieren uiten. Hieronder een aantal voorbeelden:

  • Verlamming van een arm;
  • Verlamming van een been;
  • Niet meer kunnen lopen;
  • Blindheid: als deze klacht op de voorgrond treedt wordt wel gesproken van ‘conversieblindheid’ of ‘functionele blindheid’;
  • Niet meer kunnen praten: als deze klacht op de voorgrond treedt wordt wel gesproken van ‘conversiedysfonie’ of ‘functionele dysfonie’;
  • Stuiptrekkingen maken met de ledematen of het hele lichaam;
  • Wankel lopen of regelmatig vallen;
  • Flauwvallen;
  • Gevoelloosheid van (een deel van) het lichaam;
  • Pijn in een bepaald deel van het lichaam;
  • Doofheid;
  • Incontinentie.

Kenmerkend voor de klachten is dat ze van het ene op het andere moment beginnen. Dit in tegenstelling tot klachten bij veel lichamelijke aandoeningen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Als een patiënt zich met een ernstige klacht als verlamming of blindheid naar de arts of het ziekenhuis gaat zal in eerste instantie gezocht worden naar een lichamelijke oorzaak van de klacht. Pas als een lichamelijke oorzaak is uitgesloten kan de diagnose ‘conversiestoornis’ worden gesteld. Dat betekent dat de diagnose van bijvoorbeeld ‘conversieblindheid’ pas kan worden gesteld als een oogarts andere oorzaken van blindheid heeft uitgesloten.

Bij klachten waarvoor geen lichamelijke oorzaak wordt gevonden moet ook nog gedacht worden aan de mogelijkheid van een zogenaamde ‘nagebootste stoornis‘, ook wel ‘simulatie’ genoemd. Het verschil met een conversiestoornis is dat bij een nagebootste stoornis de patiënt de klachten bewust fingeert om aandacht te krijgen.

Bij lichamelijk onderzoek van patiënten met een conversiestoornis kan de arts aanwijzingen vinden die deze diagnose ondersteunen. Zo zullen bij iemand met conversieblindheid de ogen vaak wel convergeren (naar elkaar toe draaien) als de arts de patiënt vraagt de vinger van de arts te volgen. Bij echte blindheid gebeurt dat niet. Zo zijn er nog andere testen waarmee de diagnose ‘conversiestoornis’ ondersteund kan worden.

Afhankelijk van de klachten die optreden zal de arts bepaalde aanvullende onderzoeken laten verrichten, zoals bloedonderzoek en een CT-scan. Bij deze onderzoeken wordt geen lichamelijke oorzaak gevonden voor de klachten.

Wat is de behandeling?

Er zijn verschillende behandelingen mogelijk bij conversiestoornis. Hieronder een overzicht:

  • Uitleg aan de patiënt over de oorzaak van de klachten
  • Wegnemen van de stress die de klachten veroorzaakt
  • Stress management: patiënt beter leren omgaan met stress
  • Behandeling van de klachten alsof het wel om lichamelijke klachten gaat, bijv. fysiotherapie bij moeilijkheden met lopen of logopedie bij moeilijkheden met praten.

Beloop en prognose

De klachten die optreden bij conversiestoornis leiden vaak tot ernstige belemmering van de dagelijkse activiteiten. Maar ook zonder behandeling zullen de klachten uiteindelijk vaak vanzelf verdwijnen. De kans dat ze op termijn terugkomen is echter ongeveer 25%.

Terminologie

De term ‘conversie’ is afkomstig van Sigmund Freud die al onderkende dat het ging om het ‘converteren’ (omzetten) van een psychisch conflict naar lichamelijke klachten.

Andere namen waarmee min of meer hetzelfde wordt aangeduid zijn ‘conversie stoornis’, ‘conversie hysterie’, ‘conversie’, ‘functionele klachten’, ‘functionele symptomen‘, ‘medisch onverklaarde lichamelijke klachten of symptomen’, ‘somatisch onvoldoende verklaarde lichamelijke klachten’ (SOLK) en ‘niet-organische symptomen’.

3 gedachten over “Conversiestoornis”

    1. Bij mij is ooit de diagnose conversiestoornis gesteld toen ik uitval had aan mijn benen. In de loop der jaren is het echter minder geworden en ben nu al jaren klachtenvrij.

      Van een conversiestoornis wordt gezegd dat je er niet van kan genezen, maar de diagnose wordt ook nogal eens onterecht gesteld. Ik vermoed dat dat bij mij het geval is.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven