Diagnose

Bijgewerkt op 14 februari 2022

Diagnose van CRPS

Er bestaat geen test waarmee de diagnose ‘CRPS’ gesteld kan worden. Meestal zal de arts op grond van de klachten en afwijkingen die worden gevonden bij lichamelijk onderzoek denken aan de diagnose ‘complex regionaal pijnsyndroom‘ (CRPS). Er zijn voorwaarden opgesteld waaraan een patiënt moet voldoen om de diagnose ‘complex regionaal pijnsyndroom’ te krijgen. De meest gebruikte voorwaarden zijn vastgelegd in de zogenaamd ‘Boedapest criteria’. De diagnose kan uiteindelijk pas worden gesteld als andere mogelijke oorzaken voor de klachten zijn uitgesloten.

Boedapest criteria

De Boedapest criteria zijn opgesteld door de International Association for the Study of Pain (IASP).

De Boedapest criteria luiden als volgt:

1. Continue aanwezige pijn die niet verhouding staat tot ernst van het doorgemaakte letsel;
2. Uit drie van de vier onderstaande groepen van symptomen dient in ieder geval één symptoom aanwezig te zijn:
   • Gevoel: overgevoelig bij aanraking (hyperesthesie) en/of het voelen van pijn bij toedienen van prikkels die niet pijnlijk zijn (allodynie);
   • Oedeem & transpiratie: aanwezigheid van oedeem, meer of juist minder zweten, verschil tussen links en rechts (pols, arm, enkel, been);
   • Doorbloeding: verschil in temperatuur tussen links en rechts, verandering van huidskleur, verschil in huidskleur tussen links en rechts;
   • Beweging & Huid/Nagels: verminderde beweeglijkheid van het gewricht, minder kracht, trillen (tremor), dystonie, verandering van haren, nagels of huid;
3. Bij lichamelijk onderzoek is in twee of meer van de volgende categorieën minimaal één afwijking aanwezig:
   1. Sensorisch: bewijs van hyperalgesie (pinpriktest) en/of allodynie (pijn bij lichte aanraking en/of bij diepe somatische druk en/of beweging van gewrichten)
   2. Sudomotor/oedeem: bewijs van oedeem en/of zweet verandering en/of transpiratie asymmetrie
   3. Vasomotor: bewijs van temperatuur asymmetrie en/of huidkleur veranderingen en/of asymmetrie
   4. Motor/trofisch: bewijs van afname van bewegingstraject en/of motorische dysfunctie (zwakte, tremor, dystonie)en/of trofische veranderingen (haren, nagels, huid).
4. Andere diagnoses die de klachten en afwijkingen beter zouden kunnen verklaren zijn uitgesloten.

Op grond van de Boedapest criteria zijn checklists gemaakt. Deze checklists kunnen worden gebruikt om de diagnose ‘CRPS’ te stellen. Ze worden ook gebruikt bij wetenschappelijk onderzoek naar CRPS, bijvoorbeeld bij onderzoeken om vast te stellen of een nieuwe behandeling werkzaam is bij patiënten met CRPS.

Lichamelijk onderzoek

Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de arts afwijkingen vaststellen die passen bij CRPS, zoals:

• Zwelling (oedeem)
• Verschil in huidtemperatuur
• Overgevoeligheid of verminderde gevoeligheid van de huid
• Verschil in vochtigheid van de huid

Verschil in huidtemperatuur

Eén van de Boedapest-criteria is het bestaan van een verschil in huidtemperatuur. Hiermee wordt bedoeld een verschil tussen de temperatuur van de huid aan het aangedane lichaamsdeel, vergeleken met de temperatuur van dat lichaamsdeel aan de andere kant van het lichaam. Dus bijvoorbeeld het verschil in huidtemperatuur tussen linker pols en rechter pols.

Als er een duidelijk temperatuurverschil tussen linker en rechter lichaamshelft is kan dat vaak met de hand worden vastgesteld. Als het verschil minder duidelijk is kan het worden gemeten.

Voor het meten van huidtemperatuur bestaan speciale huidthermometers. Ook kan de temperatuur van de huid worden gemeten met infraroodthermografie.

Een verschil in huidtemperatuur van meer dan 1-2 ºC is een aanwijzing voor het bestaan van CPRS.

Meten gevoeligheid van de huid

Bij mensen met complex regionaal pijnsyndroom is de gevoeligheid van de huid vaak aangetast. De huid is vaak overgevoelig voor aanraking. Soms is de huid juist ongevoelig.

De arts kan de gevoeligheid (sensibiliteit) van de huid beoordelen met de speldepriktest.

Uitsluiten andere diagnoses

De laatste voorwaarde van de Boedapest-criteria bepaalt dat andere diagnoses die de klachten zouden kunnen veroorzaken uitgesloten dienen te worden.

Er zijn een aantal aandoeningen die klachten kunnen veroorzaken die lijken op CRPS. Om de diagnose CRPS te kunnen stellen moet de arts er dus zeker van zijn de klachten NIET door deze andere aandoeningen worden veroorzaakt. Het gaat om de volgende aandoeningen:

• Reumatologische aandoening
• Ontsteking, bijvoorbeeld cellulitis
• Trombose
• Compartimentsyndroom
• Gewrichtsslijtage
• Aseptische botnecrose
• Doorbloedingsstoornissen, bijvoorbeeld door perifere vasculaire ziekte

Voor het uitsluiten van deze andere oorzaken zal de arts vragen stellen en lichamelijk onderzoek doen. Vaak zal ook bloedonderzoek en/of beeldvormend onderzoek worden aangevraagd.

Bloedonderzoek

Bij bloedonderzoek zullen de zogenaamde ‘ontstekingswaarden‘ worden bepaald. Daarmee wordt bedoeld bepaling van de bloedbezinkinssnelheid (BSE), het CRP-gehalte en het aantal witte bloedcellen in het bloed. Bij cellulitis en reumatologische aandoeningen kunnen de ontstekingswaarden flink verhoogd zijn.

Als de arts denkt aan een reumatologische aandoening als oorzaak van de klachten zullen bepaalde antistoffen in het bloed dat helpen vaststellen.

Beeldvormend onderzoek

Op röntgenfoto’s kan aantasting van het skelet worden gezien. Dat kan een aanwijzing zijn voor gewrichtsslijtage of aseptische botnecrose.

Voor onderzoek naar het bestaan van een trombosebeen is een echo-Doppler-onderzoek meer geschikt.

Engelse vertaling

diagnosis of complex regional pain syndrome (CRPS)

---

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 18 december 2017
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 20 december 2017