Calcium tekort

Bijgewerkt op 6 juli 2021

Wat is een calcium tekort?

Bij een calcium tekort krijgt het lichaam te weinig calcium binnen. In dit geval gaat het lichaam het calcium uit je botten halen om te functioneren. Calcium is een van de essentiële mineralen voor het lichaam. Het mineraal vervult verschillende functies in het lichaam. Het meeste calcium zit in je botten en tanden. Zo speelt calcium voornamelijk een rol bij stevigheid van je gebit en botten. Daarnaast reguleert het je bloeddruk en je hartslag. Een calcium tekort kan ernstige gevolgen met zich meebrengen. Het lichaam heeft, in vergelijking met andere mineralen, van calcium het meest nodig.

Hoe vaak komt het voor?

Een calcium tekort komt vrij vaak voor. Dit wordt voornamelijk veroorzaakt doordat er te weinig calcium uit voeding wordt gehaald. Calcium komt veel voor in zuivelproducten zoals melk en yoghurt. Wanneer het lichaam een tekort aan calcium heeft, is de calciumspiegel van het bloed te laag. Dit wordt ‘hypocalciëmie’ genoemd. Het lichaam gaan dan het nodige calcium uit de botten halen om het niveau omhoog te krijgen. Hierdoor verliest het lichaam het calcium op de plekken waar het hard nodig is.

Hoe vaak een calcium tekort voorkomt is niet bekend. Wel is uit onderzoek gebleken dat circa 40% van de Nederlandse bevolking niet genoeg calcium binnenkrijgt. Een tekort aan calcium kan leiden tot botontkalking, oftewel osteoporose. Per jaar leiden zo’n 800.000 mensen in Nederland aan osteoporose. Driekwart van deze mensen heeft echter niet eens door dat zij dit hebben.

Bij wie komt het voor?

Bij sommige bevolkingsgroepen is de kans op een calcium tekort groter. Hier volgen enkele voorbeelden van kwetsbare groepen met betrekking tot een calcium tekort.

• Lactose-intolerante mensen: zij kunnen geen melkproducten eten of drinken, aangezien hun lichaam lactose niet kan verdragen. Calcium komt veel voor in lactoserijke producten.
• Mensen die allergisch zijn voor melkeiwitten. Ook deze mensen kunnen geen melkproducten verdragen. Deze mensen moeten op een andere manier aan hun calcium zien te komen.
• Mensen met een spijsverteringsstoornis. Bij deze mensen worden voedingsstoffen niet volledig opgenomen in het lichaam. Dit wordt ‘malabsorptie’ genoemd. Een deel van de voedingsstoffen gaat dan verloren met de ontlasting. Hun behoefte aan voedingsstoffen is verhoogd.
• Vegetariërs en veganisten. Deze groepen eten geen dierlijke producten en soms ook geen melk, kaas en yoghurt. Dit zijn belangrijke bronnen van calcium.
• Vrouwen in de overgang. Bij deze groep is de behoefte aan calcium verhoogd. Na de overgang vindt botontkalking sneller plaats. Het is dus essentieel om genoeg calcium binnen te krijgen om botontkalking te voorkomen.
• Naarmate je ouder wordt, wordt de opname van voedingsstoffen slechter. Het lichaam neemt ook calcium slechter op. Hierdoor wordt de behoefte aan calcium verhoogd.

Oorzaak calcium tekort

Een calcium tekort kan verschillende oorzaken hebben. De toelichting per risicogroep is gegeven onder het kopje ‘Bij wie komt het voor?’. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid voor mannen en vrouwen is 1,0 mg per dag. Wanneer je ouder wordt, verhoogt de behoefte aan calcium. Daarom is de aanbevolen dagelijkste behoefte vanaf 50 jaar gesteld op 1,1 mg calcium per dag. Vanaf een leeftijd van 70 jaar wordt deze hoeveelheid verhoogd naar 1,2 mg. Een calcium tekort ontstaat simpelweg door te weinig calcium in het bloed. Dit wordt niet alleen veroorzaakt door te weinig calcium uit voeding. Een tekort kan veroorzaakt worden door de volgende zaken.

• Niet genoeg calcium in de dagelijkse voeding
• Slechte opname door verstoring- of ziekte van de darmen
• Abnormaal verlies van calcium door slecht functionerende nieren
• Verslechterd functioneren van bijschildklieren
• Vitamine D-tekort met als gevolg calciumtekort (vitamine D is nodig om calcium op te kunnen nemen)

Symptomen calcium tekort

In een vroeg stadium van een calcium tekort kan het zijn dat je geen symptomen hebt. Wanneer het calcium tekort aanhoudt, kunnen er verschillende symptomen ontstaan. Bij kinderen kan het leiden tot spierkrampen en voornamelijk een botziekte, namelijk rachitis. In Nederland komt een calcium tekort bij kinderen niet vaak voor. Wel is calcium erg belangrijk voor kinderen. Calcium zorgt voor een goede groei en sterke botten. Bij volwassenen en ouderen leidt een calcium tekort in eerste instantie vaak tot botontkalking, oftewel osteoporose. Al het aanwezige calcium in het lichaam wordt uit de botten gehaald om het niveau in het bloed constant te houden. Na verloop van tijd is er ook in de botten geen calcium meer aanwezig. Hierdoor verlaagt ook het calciumgehalte in het bloed. Dit kan ernstige symptomen veroorzaken. Namelijk:

• Verwardheid en geheugenverlies
• Spierkrampen/-spasmes
• Tintelende en verdoofde handen en voeten
• Depressie
• Hallucinaties
• Zwakke, afbrokkelende nagels
• Grote kans op botbreuken
• Hartritmestoornissen

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Wanneer je vermoedt last te hebben van een calcium tekort, neem dan contact op met uw huisarts. De huisarts zal samen met jou je medische geschiedenis en gewoontes doornemen. Op grond van deze evaluatie kan de huisarts concluderen of er kans is op een calcium tekort.

Wanneer de huisarts vermoedt dat er sprake is van een tekort, zal dit worden onderzocht. Om een tekort vast te stellen, wordt er bloed geprikt. Dit bloed wordt onderzocht op de calciumwaarde in je bloed. Een normale calciumwaarde ligt tussen de 8,8 en 10,4 mg/dL. Wanneer de waarde onder de 8,8 mg/dL ligt, is het risico groot dat er sprake is van een calcium tekort. Ook wordt vaak het vitamine D-gehalte in het bloed en het hormoon van de bijschildklier bepaald. Een tekort aan deze stoffen kan ten grondslag liggen aan een calcium tekort.

Behandeling calcium tekort

Een calcium tekort is makkelijk te behandelen. Het is voornamelijk belangrijk om op je voeding te letten. Zorg ervoor dat er veel calcium zit in de producten die je eet. Calcium komt veel voor in zuivelproducten zoals yoghurt, kaas en melk.

Maar ook andere producten bevatten veel calcium. Bijvoorbeeld groene groenten zoals spinazie, boerenkool en broccoli bevatten veel calcium. Ook peulvruchten, havermout, zalm, tofu, pijnboompitten, asperges en sesamzaadjes zijn een bron van calcium. Wanneer je verschillende calciumrijke producten toevoegt aan je dieet, is een tekort snel aangevuld.

Bij een ernstig tekort kan het nodig zijn om tijdelijk calcium supplementen te nemen. Doe dit alleen in overleg met je huisarts. Het is belangrijk om binnen bepaalde grenzen te blijven. Een teveel aan calcium is ook slecht voor het lichaam.  Ook is het belangrijk om genoeg vitamine D binnen te krijgen. Calcium heeft vitamine D nodig om opgenomen te worden in het lichaam.

Om botontkalking te voorkomen is het belangrijk om genoeg calcium binnen te krijgen. Om gezonde botten te behouden is het ook belangrijk om op een gezond gewicht te blijven. Hierbij is het belangrijk om regelmatig te sporten. Daarnaast wordt aanbevolen om het gebruik van tabak en alcohol te vermijden.

Calcium tekort bij pasgeboren baby’s

Wanneer een baby last heeft van een calcium tekort, komt dit gelijk na de geboorte tot uiting. Vaak zal de baby binnen de eerste twee dagen na de geboorte symptomen krijgen. Baby’s met een calcium tekort kunnen verslechterde groei hebben, waardoor zij klein zijn voor hun leeftijd. Wanneer een baby een calcium tekort heeft, kan het de volgende symptomen hebben:

• Onrustigheid
• Slecht eten
• Apneu
• Versnelde hartslag

Het is belangrijk dat deze baby’s extra calcium toegediend krijgen.

Het is belangrijk dat een moeder tijdens de zwangerschap genoeg calcium binnenkrijgt. Er wordt aangeraden om tijdens de zwangerschap meer calcium te eten om een tekort te voorkomen. Zo krijg zowel de moeder als de baby geen calcium tekort. Bovendien wordt de kans op zwangerschapsvergiftiging verkleind wanneer de moeder extra calcium inneemt.

Engelse vertaling

Calcium deficiency, calcium deficiency disease, hypocalcemia,

Synoniemen

Calciumdeficiëntie, kalk-gebrek, calciumdepletie

---

Gepubliceerd door: Simpto.nl
Publicatiedatum: 10 december 2016
Auteur: Lisa Bruijstens
Laatst bijgewerkt op: 10 december 2016