Bronchiolitis

Bijgewerkt op 12 april 2023

Wat is bronchiolitis?

Bronchiolitis is een ontsteking van de kleine luchtwegen die meestal wordt veroorzaakt door een virus. De kleinste luchtwegen in de longen worden ‘bronchiolen’ genoemd. Het zijn die delen van de vertakte luchtwegen die eindigen in de longblaasjes (alveoli). Bronchiolitis betekent dus letterlijk ‘ontsteking van de bronchiolen’. Door de ontsteking zijn de kleine luchtwegen vernauwd.

Wat is de oorzaak?

Bronchiolitis wordt vrijwel altijd veroorzaakt door virussen. Dan wordt gesproken van ‘virale bronchitis‘. Meestal wordt de aandoening veroorzaakt door het zogenaamde ‘respiratoir syncytieel virus’ (RS-virus). Maar er zijn ook andere virussen die bronchiolitis kunnen veroorzaken.

Virussen waarvan bekend is dat ze bronchiolitis kunnen veroorzaken zijn:

  • respiratoir syncytieel virus (RS-virus)
  • humaan rhinovirus
  • parainfluenza virus
  • humaan metapneumovirus
  • coronavirus
  • adenovirus
  • influenzavirus
  • enterovirus

Hoe raak je besmet?

Besmetting met deze virussen vindt meestal plaats door inademing van minuscule druppeltjes waarin het virus zit. Deze druppeltjes komen in de lucht door hoesten of niezen van een ander kind dat besmet is met het virus. Ook is het mogelijk dat overdracht van het virus plaatsvindt door direct met besmet slijm van een patiëntje met de ziekte.

Hoe vaak komt ‘t voor?

Bronchiolitis is een veel voorkomende aandoening. De aandoening komt jaarlijks in Nederland naar schatting zo’n 35.000 keer voor.

Bij wie?

Bronchiolitis komt vooral voor bij jonge kinderen in de leeftijdsgroep van 0-4 jaar.

Welke klachten geeft het?

De volgende klachten kunnen voorkomen:

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De arts zal bij een klein kind dat flink kortademig is en een verhoogde lichaamstemperatuur of koorts heeft al snel denken aan de mogelijkheid van bronchiolitis. Vervolgens kan deze diagnose met lichamelijk onderzoek verder worden onderbouwd. Voor het stellen van de diagnose is beeldvormend onderzoek vaak niet eens nodig.

Lichamelijk onderzoek

Door te kijken naar het kind kan de arts zien dat het kind moeite heeft om voldoende lucht binnen te krijgen. Dit is vaak zichtbaar doordat de neusvleugels intrekken bij inademing. Ook is soms zichtbaar dat er intrekkingen zijn tussen de ribben.

Bij luisteren naar de longen met een stethoscoop kan de arts vaak afwijkingen horen. Tijdens inademing zijn vaak zogenaamde ‘crepitaties’ hoorbaar. Dat klinkt als een zacht krakend geluid. Tijdens uitademing is soms een fluitende toon hoorbaar.

Beeldvormend onderzoek

Op een röntgenfoto van de borstkas kan zogenaamde ‘hyperinflatie van de longen’ zichtbaar zijn. Hierbij staan de longgrenzen lager dan normaal. Soms zijn kleine gebieden van atelectase zichtbaar. Hierbij zijn stukjes long als het ware dichtgeklapt doordat er geen lucht meer in kan komen.

bronchiolitis - röntgenfoto met hyperinflatie
röntgenfoto met hyperinflatie

Laboratoriumonderzoek

Bij kinderen die zeer kortademig zijn kan het zuurstof gehalte in het bloed verlaagd zijn. Dit wordt ‘hypoxie‘ genoemd. Dit kan echter bij veel verschillende ziekten voorkomen en is dus niet kenmerkend voor bronchiolitis.

Wat is de behandeling?

Er bestaat nog geen behandeling waarmee bronchiolitis kan worden genezen. Dat betekent dat de behandeling bestaat uit het tegengaan van de klachten. Zo kan bijvoorbeeld een kind dat zeer kortademig is extra zuurstof krijgen. Ook kan het voorkomen dat een kind uitgedroogd raakt omdat het nauwelijks drinkt. In dat geval kan het nodig zijn om extra vocht via een infuus toe te dienen. Voor deze behandelingen wordt het kind opgenomen in het ziekenhuis. Daar worden speciale maatregelen genomen om besmetting van andere patiëntjes te voorkomen. Dit wordt geïsoleerde verpleging genoemd.

Antibiotica werken niet tegen virussen. Ze worden alleen gebruikt als er sprake is van een bacteriële infectie. Die kan ontstaan als complicatie van de bronchiolitis.

Hoe is het beloop?

Bij verreweg het grootste aantal kinderen zal de aandoening vanzelf weer overgaan. Slechts heel zelden komt het voor dat een kind aan deze aandoening overlijdt. De kans op een ernstig beloop is verhoogd bij kinderen die te vroeg geboren zijn. Deze kinderen krijgen van de moeder minder afweerstoffen mee dan kinderen die op tijd geboren zijn. Bovendien is hun eigen afweersysteem nog minder goed ontwikkeld doordat ze te vroeg geboren zijn.

De kans op een ernstig beloop is ook verhoogd bij kinderen die een aangeboren hartafwijking hebben. Dat geldt vooral voor hartafwijkingen die gepaard gaan met een verhoogde druk in de longslagader (pulmonale hypertensie).

Verder lezen / referenties

Voor deze webpagina is gebruik gemaakt van een artikel in één van de meest toonaangevende medische tijdschriften ter wereld:

  • H Cody Meissner, ‘Viral bronchiolitis in children’, The New England Journal of Medicine 2016; 374;1: pp. 62-72.
  • J Bekhof, M Wessels, VL Langenhorst, PLP Brand en JHM Ruijs, ‘Kunnen kinderen met bronchiolitis samen op een kamer verpleegd worden? Een prospectieve cohortstudie’, gepubliceerd in het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 6 november 2020; 164(45): pagina’s 30-35.

Lezenswaardig is ook het (engelstalige) artikel op Wikipedia over dit onderwerp.

Scroll naar boven