Bijgewerkt op 3 april 2023 door Simpto.nl
Wat is bijnierschorskanker?
Bijnierschorskanker is een gezwel van het buitenste deel van de bijnier, de bijnierschors. De medische naam voor bijnierschorskanker is bijnierschorscarcinoom. De bijnierschors maakt hormonen aan en scheidt deze uit in het bloed. Het gaat dan om hormonen als aldosteron en cortisol.
Net als andere vormen van kanker kan bijnierschorskanker uitbreiden naar andere delen van het lichaam. Dit wordt uitzaaiing of metastasering genoemd. Omdat de aandoening weinig klachten geeft wordt de diagnose vaak pas gesteld als het gezwel al is uitgezaaid.
Hoe vaak komt het voor?
Bijnierschorskanker is een zeldzame aandoening. Jaarlijks komt deze vorm van kanker bij zo’n 25-30 mensen vastgesteld. De meeste mensen zijn 30-60 jaar op het moment dat de aandoening wordt vastgesteld.
Welke symptomen geeft het?
Mensen met bijnierschorskanker hebben aanvankelijk vaak geen klachten. De symptomen ontstaan pas als het gezwel groter groeit en eventueel uitgebreid is naar andere organen.
Symptomen die kunnen optreden zijn:
- vol gevoel in de buik
- pijn in de buik
- pijn in de zij
- moeheid
- bloedverlies uit de vagina
- verlaging van de stem
- overmatige haargroei
- borstvorming bij mannen
- voortijdige puberteit
Het soort symptomen dat optreedt is deels afhankelijk van het soort hormonen dat in overmaat door de kankercellen wordt aangemaakt en uitgescheiden.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld met behulp van lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek, urineonderzoek en beeldvormend onderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij sommige mensen met kanker van de bijnierschors zal de bloeddruk verhoogd zijn.
Bloedonderzoek
Bij onderzoek van het bloed van iemand met bijnierschorskanker is vaak sprake van een verhoogd gehalte aan bepaalde hormonen. Het gaat dan om hormonen die door de bijnierschors worden aangemaakt, zoals bijvoorbeeld aldosteron en cortisol. In het geval van een verhoogd aldosteron gehalte zal ook vaak het kalium gehalte in het bloed verlaagd zijn. Dit wordt hypokaliemie genoemd.
Ook geslachtshormonen, zoals oestrogenen en testosteron, worden door cellen in de bijnierschors aangemaakt. Dus ook deze hormonen kunnen in het geval van bijnierschorskanker in verhoogde mate in het bloed worden aangetroffen.
Een verhoogd gehalte aan bijnierhormonen in het bloed kan ook optreden bij andere aandoeningen, zoals goedaardige bijniertumoren en bijnierhyperplasie. Daarom zal altijd aanvullend onderzoek nodig zijn om de diagnose bijnierschorskanker te bevestigen. Wel geldt dat, hoe hoger de gehaltes aan hormonen in het bloed, des te groter de kans dat er sprake is van kanker.
Beeldvormend onderzoek
Met behulp van een CT-scan en MRI-scan van de buik kan worden aangetoond dat er sprake is van een gezwel van de bijnier. Bij dit onderzoek is de bijnier vergroot.
Naast CT-scan en MRI-scan worden soms andere onderzoeken gedaan, zoals selectieve angiografie en adrenale venografie. Deze onderzoeken helpen onderscheid te maken tussen een gezwel van de bijnier en een gezwel van de bovenkant van de nier.
Wat is de behandeling?
De behandeling van bijnierkanker bestaat uit een operatie waarbij het gezwel wordt verwijderd. Ook wordt bij de behandeling van bijnierschorskanker het middel mitotaan (merknaam: Lysodren) gebruikt. Het wordt voorgeschreven als een operatie niet mogelijk is, de operatie onvoldoende effect heeft gehad, of om de kans op terugkeer van het gezwel te verminderen.
Synoniemen
kanker van de bijnierschors, bijnierschorscarcinoom
Engelse vertaling
adrenocortical carcinoma