Bijgewerkt op 26 juni 2024 door Simpto.nl
Wat is balanitis?
Balanitis is een ontsteking van de eikel. Het leidt tot pijn en irritatie aan de eikel. Meestal is de aandoening goed te behandelen. Behandeling bestaat meestal uit geneesmiddelen tegen schimmels (antimycotica) of tegen bacteriën (antibiotica). Als ook de voorhuid ontstoken is spreken artsen van balanoposthitis.
Hoe vaak komt het voor?
Balanitis is een veel voorkomende aandoening. Geschat wordt dat zo’n 10% van de mannen er gedurende het leven mee te maken krijgt.
Wat is de oorzaak?
Infecties
Balanitis wordt meestal veroorzaakt door een infectie met schimmels. De kans hierop is verhoogd bij mannen met diabetes (suikerziekte). Ook bacteriën en virussen kunnen balanitis veroorzaken, maar dat komt minder vaak voor. Soms ontstaat balanitis als gevolg van een seksueel overdraagbare aandoening (SOA).
Balanitis komt vooral voor bij mannen die niet besneden zijn. Bij hen is er een verhoogde kans dat ziekteverwekkers zich ophopen en vermenigvuldigen onder de voorhuid, vooral als de penis onder de voorhuid niet goed schoongehouden wordt. Dat is vooral het geval bij mannen bij wie de voorhuid vernauwd is.
Overige
Naast infecties zijn er nog een aantal andere oorzaken voor het ontstaan van balanitis.
- balanitis van Zoon (balanitis plasmocellularis) – minder vaak voorkomende oorzaak van balanitis;
- balanitis circinata – deze vorm van eikelontsteking is het gevolg van reactieve artritis; dit is een vorm van gewrichtsontsteking die ontstaat door een infectie elders in het lichaam;
- pseudoepitheliomatous keratotic and micaceous balanitis (PKMB) – zeldzame vorm van balanitis die leidt tot wondjes en schilferende wratjes;
- fixed drug eruption – wordt veroorzaakt door gebruik van bepaalde geneesmiddelen;
- lichen planus – dit is een huidziekte die ook tot ontsteking van de eikel kan leiden;
- balanitis xerotica obliterans – zeldzame vorm die leidt tot verharding van de huid van de eikel en tot vernauwing van de plasbuis.
Welke symptomen geeft het?
De volgende symptomen kunnen voorkomen:
- rode verkleuring van de eikel
- witte plekken op de eikel
- pijn aan de eikel
- zwelling van de eikel
- bleke plekken op de eikel
- jeuk aan de eikel / jeuk onder de voorhuid
- stinken van de penis
- witte afscheiding onder de voorhuid (smegma)
- pijn bij het plassen
- wondjes aan de eikel
Langdurige ontsteking van eikel en voorhuid kan op den duur leiden tot vernauwing van de voorhuid. Dit wordt fimose genoemd.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan de diagnose stellen op grond van de klachten en de bevindingen bij lichamelijk onderzoek. Om te achterhalen welke ziekteverwekker de ontsteking veroorzaakt kan met een wattenstaafje wat vocht van de plaats van ontsteking worden afgenomen voor onderzoek. Omdat balanitis vaak voorkomt bij mensen met suikerziekte kan nader onderzoek worden gedaan hiernaar. Dat kan door de urine en/of het bloed te onderzoeken op het glucose gehalte.
Wat is de behandeling?
Balanitis kan in de meeste gevallen goed worden behandeld met medicijnen. Het gaat dan om antischimmelmiddelen (antimycotica) als er sprake is van een infectie door schimmels, en om antibiotica als er sprake is van een infectie door bacteriën. Verder is het van belang om de eikel goed schoon te houden. Bij steeds terugkerende balanitis kan worden besloten om de voorhuid te verwijderen met een operatie (besnijdenis).
Synoniemen
ontstoken eikel, ontsteking van de eikel, eikelontsteking