Bijgewerkt op 11 september 2023
Wat is een autismespectrumstoornis?
Een autismespectrumstoornis is de verzamelnaam voor een groep van aandoeningen die leiden tot problemen in de omgang met anderen en gedragsverandering. Dit kan ertoe leiden dat anderen niet goed begrijpen hoe iemand met een autismespectrumstoornis denkt, zich voelt, en dingen beleeft. Dat kan leiden tot problemen op school, op het werk, en in de omgang met andere mensen in het algemeen.
Omdat iemand met autismespectrumstoornis kenmerken kan hebben van de verschillende vormen wordt tegenwoordig steeds minder onderscheid gemaakt tussen deze vormen. Daarom wordt steeds vaker de term autismespectrumstoornis gebruikt.
Welke autismespectrumstoornissen zijn er?
De volgende aandoeningen worden gerekend tot de autismespectrumstoornissen:
- klassiek autisme
- syndroom van Asperger
- PDD-NOS
- syndroom van Rett
- syndroom van Heller
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Autismespectrumstoornissen komen regelmatig voor. Wij schatten dat deze diagnose jaarlijks in Nederland bij zo’n 18.000 mensen wordt vastgesteld.
Een autismespectrumstoornis wordt vaak al op de kinderleeftijd vastgesteld. Maar het kan ook voorkomen dat de aandoening pas op latere leeftijd wordt vastgesteld.
Wat is de oorzaak?
Mensen met een autismespectrumstoornis verwerken informatie anders in de hersenen. Waarom dit zo is is niet goed bekend. Wel is duidelijk dat de aandoening vaak in de familie voorkomt. Daarom wordt er van uit gegaan dat erfelijkheid een belangrijke rol speelt. Daarnaast spelen ook omgevingsfactoren een rol bij het ontstaan van autismespectrumstoornissen. Zo zijn een aantal risicofactoren voor het ontstaan van ASS vastgesteld, waaronder:
- vroeggeboorte
- ouders met een relatief hoge leeftijd
- tekort aan vitamine D bij de moeder tijdens de zwangerschap
- gebruik van bepaalde geneesmiddelen door de moeder tijdens de zwangerschap
Welke symptomen geeft het?
Mensen met een autismespectrumstoornis hebben moeite in de sociale omgang met anderen. Dat is een gemeenschappelijk symptoom van de verschillende autismespectrumstoornissen. Daarnaast kunnen nog verschillende andere symptomen optreden, waaronder:
- veranderd gedrag, zoals bijvoorbeeld:
- het steeds herhalen van hetzelfde gedrag
- niet of vreemd reageren op wat anderen zeggen of doen
- aandacht en interesse voor één bepaald onderwerp en hier helemaal in opgaan
- overgevoelig voor prikkels van buitenaf
- moeite om zich in de beleving van anderen te verplaatsen
- gevoelens van angst
- gevoelens van somberheid
- snel afgeleid
- soms verstandelijke beperking
- verhoogde kans op het krijgen van bepaalde aandoeningen, waaronder:
- infectieziekten
- stemmingsstoornissen
- ADHD
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Er bestaat geen test waarmee onomstotelijk de diagnose autismespectrumstoornis kan worden gesteld. Artsen en psychologen gebruiken daarom een set van criteria en beoordelen in hoeverre iemand aan deze criteria voldoet. De betreffende criteria zijn vastgelegd in de zogenaamde DSM-5. Dat is de vijfde versie van de zogenaamde Diagnostic Statistical Manual, een naslagwerk voor diagnoses in de psychiatrie.
Op grond van bepaalde klachten of problemen (bijv. op school of in de omgang met anderen) zal een huisarts vaak al denken aan de mogelijkheid van een autismespectrumstoornis. De diagnose wordt meestal gesteld na verwijzing naar een psycholoog of (kinder)psychiater.
Wat is de behandeling?
Er is geen behandeling waarmee autismespectrumstoornis kan worden genezen. De aandoening blijft dus levenslang bestaan. Wel zijn ern behandelingen waarmee geleerd kan worden om beter met de aandoening om te gaan. Bijvoorbeeld hoe je om kunt gaan met bepaalde lastige situaties. Ook kunnen mensen in de directe omgeving beter lerem omgaan met iemand met autismespectrumstoornis.
Engelse vertaling
autism spectrum disorder, ASD