Atrofische gastritis

Bijgewerkt op 7 december 2022

Wat is atrofische gastritis?

Atrofische gastritis is een aandoening van de maag waarbij het maagslijmvlies chronisch ontstoken is. Door de chronische maagontsteking wordt het maagslijmvlies steeds dunner (= atrofisch). Dit kan tot allerlei klachten en afwijkingen leiden. Dit artikel gaat over de oorzaken, symptomen, diagnose en behandeling van atrofische gastritis.

Welke oorzaken zijn er?

Atrofische gastritis is meestal het gevolg van auto-immuun gastritis. Dat is een vorm van maagontsteking die ontstaat doordat afweerstoffen in het eigen lichaam cellen in het maagslijmvlies aanvallen. Soms wordt atrofische gastritis veroorzaakt door een Helicobacter-infectie van de maag.

Symptomen en complicaties

Dat leidt tot verlies van kliercellen in het maagslijmvlies. Deze kliercellen zijn verantwoordelijk voor het aanmaken en uitscheiden van belangrijke stofjes, zoals maagzuur, pepsine en intrinsic factor. De afname van het aantal kliercellen leidt tot verminderde uitscheiding van deze stofjes. Hierdoor kunnen problemen ontstaan, namelijk:

Maagzuur

Afname van de uitscheiding van maagzuur kan leiden tot een toename van het aantal bacteriën in het maagdarmkanaal. Maagzuur speelt namelijk een belangrijke rol bij het doden van bacteriën.

Maagzuur is ook van belang voor het omzetten van ijzermoleculen in een vorm die goed kan worden opgenomen in de darm (Fe3+→Fe2+). Door afname van de hoeveelheid maagzuur zal minder ijzer worden opgenomen in het maagdarmkanaal. Dat kan tot een ijzertekort leiden. Een aanhoudend ijzertekort kan leiden tot ijzergebreksanemie, een vorm van bloedarmoede.

Intrinsic factor

Intrinsic factor is een stofje dat wordt uitgescheiden door cellen in het maagslijmvlies. Nadat het in de maag wordt uitgescheiden speelt het in de dunne darm een rol bij de opname van vitamine B12 vanuit het voedsel naar het bloed.

Bij atrofische gastritis is er ook een afname van de cellen die intrinsic factor produceren. De productie en uitscheiding van intrinsic factor zal dus afnemen. Dit leidt tot een verminderde opname van vitamine B12 in de dunne darm.

Een verminderde opname van vitamine B12 in de dunne darm zal op den duur leiden tot een tekort aan vitamine B12 in het bloed. Dit wordt vitamine B12-tekort (vitamine B12-deficiëntie) genoemd. Het kan leiden tot een vorm van bloedarmoede die ‘pernicieuze anemie‘ wordt genoemd.

Overige complicaties

Mensen met atrofische gastritis hebben een verhoogde kans op het krijgen van maagkanker. Daarom zal met enige regelmaat een gastroscopie worden gedaan om te beoordelen of er afwijkingen zijn die daarop kunnen wijzen.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Gastroscopie

De diagnose kan worden gesteld met behulp van gastroscopie. Hierbij wordt door de patiënt een slangetje doorgeslikt. De arts kan via het slangetje in de maag kijken. Daarbij kan ook een stukje weefsel uit het maagslijmvlies worden weggenomen. Dit wordt ‘maagbiopt’ genoemd. Het maagbiopt kan vervolgens op de afdeling pathologische-anatomie onder de microscoop worden bekeken. Daarbij is direct duidelijk dat het maagslijmvlies dunner is dan normaal.

atrofische gastritis - maagslijmvlies onder de microscoop
atrofische gastritis – maagslijmvlies onder de microscoop (bron: Radioxoma)

Bloedonderzoek

Het is ook mogelijk om op grond van bloedonderzoek de diagnose ‘atrofische gastritis’ te stellen. Het atrofische maagslijmvlies zal namelijk minder klieren bevatten, waardoor de uitscheiding van stoffen als gastrine en pepsinogeen afneemt. Dat kan in het bloed worden gemeten. Het gastrine gehalte en het pepsinogeen gehalte van het bloed zijn verlaagd.

Omdat atrofische gastritis vaak het gevolg is van auto-immuun gastritis kunnen bij bloedonderzoek vaak antistoffen tegen pariëtaalcellen en antistoffen tegen intrinsic factor aantoonbaar zijn. Ook is vaak sprake van hypochloorhydrie en kan het gastrine gehalte in het bloed verhoogd zijn.

Vanwege de verminderde opname van vitamine B12 kan het vitamine B12 gehalte in het bloed verlaagd zijn. Als dit leidt tot pernicieuze anemie zal ook het hemoglobine gehalte verlaagd zijn. Tevens is dan sprake van macrocytose. Hierbij zijn de rode bloedcellen groter dan normaal.

Wat is de behandeling?

Tekst volgt

Andere talen

Engelse vertaling

atrophic gastritis

Duitse vertaling

ICD10-code

K29.4


Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 1 augustus 2018
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 1 augustus 2018

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven