Arteriitis temporalis

Bijgewerkt op 20 maart 2021

Wat is arteriitis temporalis?

Arteriitis temporalis is een ontsteking van de slagaders die naar het hoofd lopen, en met name de slagader aan de slaap. Deze slagader wordt met een medische term ‘arteria temporalis’ genoemd.

Een andere manier van spelling voor arteriitis temporalis is ‘arteritis temporalis’. Een andere naam voor dezelfde aandoening is ‘reuscelarteriitis’ of ‘reuscelarteritis’. In het buitenland wordt deze ziekte ook wel de ziekte van Horton genoemd.

arteriitis temporalis (reuscel-arteriitis)
arteriitis temporalis

Hoe vaak komt ‘t voor?

Arteritis temporalis komt redelijk vaak voor. Deze diagnose wordt jaarlijks bij zo’n 4.500 mensen in Nederland gesteld.

Bij wie komt ‘t voor?

Arteriitis temporalis komt vooral voor bij mensen in de leeftijdsgroep van 50-80 jaar, en ongeveer drie keer vaker bij vrouwen dan bij mannen.

Het is opvallend dat deze ziekte vrij vaak voorkomt bij mensen die aan spierreuma (polymyalgia rheumatica) lijden. Ongeveer 45% van de mensen met arteriitis temporalis heeft ook spierreuma. Soms zonder dat ze het zelf weten.

Oorzaak arteriitis temporalis

Arteriitis temporalis is een vorm van vasculitis. Vasculitis is de medische term voor bloedvatontsteking. Bij arteritis temporalis is niet bekend waarom een ontsteking in bepaalde bloedvaten optreedt. De onderliggende oorzaak van het optreden van de ontsteking is dus nog niet achterhaald.

Wel is bekend dat mensen met bepaalde weefselkenmerken een verhoogde kans hebben op het krijgen van deze aandoening.

Symptomen arteriitis temporalis

De volgende klachten kunnen voorkomen:

  • gevoeligheid aan de slaap – 90%
  • pijn in de onderkaak – 72%
  • gevoelige hoofdhuid – 70%
  • pijn aan de slaap – 69%
  • hoofdpijn – 66%
  • stijf gevoel in de bovenkaak – 62%
  • bloedarmoede – 50%
  • moeheid – 43%
  • pijn aan de tong – 42%
  • zich niet lekker voelen – 42%
  • pijn bij aanraken van de slaap – 36%
  • koorts – 35%
  • geen trek in eten – 33%
  • gevoeligheid boven het oor (bijvoorbeeld bij het kammen van de haren) – 32%
  • kronkelend bloedvat zichtbaar aan de zijkant van het voorhoofd – 32%
  • pijn in de bovenkaak – 32%
  • afvallen – 27%
  • pijn in de bovenkaak bij kauwen – 27%
  • rode slaap – 20%
  • snelle hartslag – 20%
  • zwelling van de slaap – 20%
  • spierpijn – 19%
  • slecht zien met één oog – 17%
  • pijn aan het oog – 16%
  • pijn bij bewegen van het oog – 16%
  • hoesten – 13%
  • bloedend tandvlees – 12%
  • dubbel zien – 12%
  • duizeligheid – 12%
  • felrood tandvlees – 12%
  • onscherp zien met één oog – 12%
  • pijn aan het voorhoofd – 12%
  • pijn achter het oog – 12%
  • pijn in het gezicht – 12%
  • rode slapen – 12%
  • veel zweten – 12%
  • pijn aan de schouders – 11%
  • niet weten welke dag/datum het is – 6%
  • pijn aan de knieën – 6%
  • pijn aan de slapen – 6%
  • tijdelijk niks kunnen zien – 6%
  • buikpijn – 5%
  • nachtzweten – 5%
  • pijn aan de achterkant van het hoofd – 5%
  • pijn aan de arm – 5%
  • blind aan één oog – 4%
  • niet weten waar je bent – 3%
  • pijn bij slikken – 3%
  • pijn in de gewrichten – 3%
  • pijn in de kuit – 3%
  • pijnlijke plekken in de mond – 3%
  • slecht horen met één oor – 3%
  • stijve gewrichten – 3%
  • zwarte plekken op de behaarde hoofdhuid – 3%
  • afhangend bovenooglid – 2%
  • blauwpaarse tong – 2%
  • bleke tong – 2%
  • dikke wang – 2%
  • korstjes op de behaarde hoofdhuid – 2%
  • mager – 2%
  • minder kracht – 2%
  • moe gevoel in de bovenkaak – 2%
  • pijn aan de elleboog – 2%
  • pijn aan de enkel – 2%
  • pijn aan de hand – 2%
  • pijn aan de heup – 2%
  • pijn aan de knie – 2%
  • pijn aan de pols – 2%
  • pijn aan de schouder – 2%
  • pijn aan de tenen – 2%
  • pijn aan de voet – 2%
  • pijn bij haren kammen – 2%
  • pijn in de vinger – 2%
  • rode wang – 2%
  • verhoogde lichaamstemperatuur – 2%
  • blauw zien – 2%
  • pijn in de kuit bij lopen – 2%
  • slecht horen met beide oren – 2%
  • wondje op het hoofd – 0,4%
  • verkleuring van de tong – 0,3%
  • zwarte verkleuring van de tong – 0,3%

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Bij lichamelijk onderzoek wordt een gevoelige en vaak verdikte en kronkelende slagader aan de slaap gevonden. Over de halsslagader kan met de stethoscoop soms een ruisje worden gehoord. Soms zijn de slagaders aan de polsen en de voeten minder goed voelbaar.

Bij laboratoriumonderzoek is de bloedbezinkingssnelheid vaak – maar niet altijd – flink verhoogd. Hetzelfde geldt voor het CRP-gehalte in het bloed. Ook het aantal bloedplaatjes in het bloed is regelmatig verhoogd. Dit wordt trombocytose genoemd.

Omdat in sommige gevallen ook de grote lichaamsslagader (aorta) aangetast kan zijn kan besloten worden om beeldvormend onderzoek te doen hiernaar.

De diagnose kan bevestigd worden door met een kleine ingreep een stukje van de slagader aan de slaap te verwijderen en dit door een patholoog-anatoom te laten onderzoeken. Dit wordt een biopsie genoemd. In dit stukje weefsel – het ‘biopt’ genoemd – worden ontstekingscellen gevonden. Dat duidt op het bestaan van een ontsteking van de slagader aan de slaap. De ontstekingscellen die bij deze aandoening worden aangetroffen worden ‘reuscellen’ genoemd. Vandaar dat arteriitis temporalis ook wel ‘reuscel-arteriitis’ wordt genoemd.

Behandeling arteriitis temporalis

Arteriitis temporalis wordt behandeld met geneesmiddelen van het type corticosteroïden, bijvoorbeeld prednison.

Prednison

Prednison werkt goed tegen arteriitis temporalis. Zodra de diagnose is gesteld moet worden begonnen met prednison. Daardoor vermindert de kans op het krijgen van complicaties.

prednison tabletten bij arteriitis temporalis
Bron: Teva.nl

Omdat prednison vervelende bijwerkingen kan geven moeten aanwijzingen voor de dosering altijd strict worden gevolgd. Meestal zal de dosering in het begin hoog zijn en na enige tijd langzaam worden afgebouwd.

Beloop en prognose

De ziekte is met prednison meestal goed onder controle te krijgen. Wel moet de behandeling langere tijd – vaak langer dan een jaar – worden voortgezet.

Arteriitis temporalis kan een ernstige ziekte zijn vanwege de complicaties die op kunnen treden. Complicaties zijn nadelige effecten die in de loop van het ziekteproces kunnen optreden. Om de kans op complicaties zo klein mogelijk te houden is het van belang om zo snel mogelijk de diagnose te stellen.

Welke complicaties kunnen optreden?

Arteriitis temporalis kan in sommige gevallen de slagader die naar het oog loopt aantasten. In dat geval kan de aandoening gepaard gaan met kortdurende blindheid. Bij sterke vernauwing of afsluiting van de oogslagader kan zelfs blijvende beschadiging van het oog optreden.

Soms is de grote lichaamsslagader (aorta) aangetast. Dat kan leiden tot een verwijding van de grote lichaamsslagader (aneurysma van de aorta) of tot een splijting van de binnenwand van de grote lichaamsslagader (dissectie van de aorta).

Historie

Arteriitis temporalis werd voor het eerst beschreven in 1890 door de engelse art Dr Jonathan Hutchinson. Hij beschreef een patiënt die vanwege pijnlijke strengen aan z’n slapen geen hoed meer kon dragen.

Engelse term

giant cell arteritis

ICD-10 code

M31.5

Verder lezen / Referenties

  • PAJM Vos ea, ‘Polymyalgia rheumatica en arteriitis temporalis’, gepubliceerd in de rubriek ‘Capita Selecta’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 27 augustus 2005; 149(35): pagina’s 1932-1937.
  • AR Jonkhoff & ROB Gans, ‘Reuzencel-arteriitis: meer dan arteriitis temporalis alleen’, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische lessen’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 1991; 135(2): pagina’s 41-45.

Synoniemen

Andere namen voor arteriitis temporalis zijn arteritis temporalis, reuscelarteriitis, reuscelarteritis, reuzencel-arteriitis, en ziekte van Horton.


Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 15 januari 2015
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 24 juni 2017

3 gedachten over “Arteriitis temporalis”

  1. klaas visser.

    BESTE. M.
    HEB al jaren last van, ARTERITIS, TEMPORALIS, RECHTERKANT, slaap.
    ben ook al bij de ,HUISARTS, geweest, en bij diverse, DOKTERS, ZIEKENHUIS.
    ZIJ hebben al eens een scan van mijn hoofd gemaakt, maar verder niks aan gedaan.
    het enige wat ik heb aan medicijn is, ACETYLSALICYLZUUR. 80. MG.
    DIT zegen de ,dokters is ook tegen, TIA, EN ANDERE ZIEKTE IN HET HOOFD,
    MAAR ik heb het nu al 8 jaar, maar geen verbetering.
    krijg steeds meer pijn aan het lichaam,
    last van de nek, rug, schouder, been.
    mijn vraag is, kan dat met het hoofd te maken te hebben,
    omdat de hersen de spieren aan moet sturen.
    misschien weet, U, een oplossing. want de dokters doen er niks aan.

  2. Ik heb Arteriitis temporalis zins 6 weken, nu bloedonderzoek gehad en alles is goed na gebruik van prednison 70 mg afbouwen naar 0 mg.
    Ook heb ik 2 aneurystma ‘s 2mm en 3 mm die ze nu willen opereren via een kijk operatie vanuit de lies.
    Ik verblijf 4 maanden in Spanje daar zeggen ze dat het moet omdat mijn rechter oog schade heeft, mijn huisarts zegt dit is een lang durig proces. De arts neuroloog zegt nu na 6 week stoppen met de prednison, Ik weet het niet meer, mijn gevoel is niet goed en weet niet wat te doen

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven