Bijgewerkt op 15 juli 2023 door Simpto.nl
Wat is een aneurysma van de halsslagader?
Een aneurysma van de halsslagader is een zeldzame aandoening waarbij de halsslagader verwijd is. De halsslagader is een bloedvat dat dat de doorbloeding van hoofd en hersenen verzorgt. Er zijn twee halsslagaders, een links en een rechts in de hals. Ze splitsen allebei in een interne halsslagader en een externe halsslagader. Een verwijding (aneurysma) kan zich ontwikkelen in zowel de ongesplitste halsslagader, als in de interne halsslagader en de externe halsslagader. De medische naam voor een verwijding van de halsslagader is aneurysma van de arteria carotis.
Hoe vaak komt het voor? Bij wie?
Verwijdingen van de halsslagader komen zelden voor. Bij ons zijn geen exacte cijfers bekend over het aantal gevallen. Wij schatten dat het gaat om enkele tientallen gevallen per jaar in Nederland. De aandoening kan in principe op iedere leeftijd voorkomen, maar vooral in de leeftijdsgroep van 50-70 jaar.
Wat is de oorzaak?
Een aneurysma van de halsslagader ontstaat meestal bij mensen met aderverkalking (atherosclerose). Door de aderverkalking wordt de wand van de halsslagader slapper. Door de druk waarmee bloed door de halsslagader wordt gepompt zal deze uitdijen. Hoe verder de halsslagader uitdijt des te slapper de wand wordt. Op een gegeven moment kan dit leiden tot het barsten van de halsslagader. Dit is een levensbedreigende complicatie.
De kans op het ontstaan van aderverkalking is verhoogd bij mensen met een hoge bloeddruk (hypertensie) en bij mensen die roken. Zij hebben daardoor ook een verhoogd risico op het krijgen van een aneurysma van de halsslagader. Hetzelfde geldt voor mensen bij wie een verwijding van de halsslagader in de familie voorkomt.
Een minder vaak voorkomende oorzaak van verwijding van het halsslagader is fibromusculaire dysplasie.
Onderscheid echt aneurysma en vals aneurysma (pseudoaneurysma)
De wand van een slagader heeft drie lagen. Vanuit de binnenkant van de slagader gezien zijn dat de de intima, de media en de adventitia. Bij een echt aneurysma zijn alle drie deze lagen van de wand van de halsslagader verwijd. Bij een vals aneurysma – ook wel pseudoaneurysma genoemd – zijn slechts één of twee lagen verwijd.
Een vals aneurysma van de halsslagader wordt vaak veroorzaakt door een verwonding of medische ingreep aan de halsslagader, of door een infectie.
Welke symptomen geeft het?
Een aneurysma van de halsslagader geeft vaak geen klachten. Soms ontstaan wel symptomen, zoals bijvoorbeeld:
- kloppende zwelling in de hals
- opgezwollen gezicht
- hese stem
- hoofdpijn
- pijn in de hals
- moeite met slikken
- afwijkingen van het gezichtsvermogen
Sommige van deze klachten ontstaan doordat het verwijde bloedvat drukt op omliggende structuren.
Verder kunnen symptomen voorkomen die het gevolg zijn van een complicatie van een aneurysma van de halsslagader. Zo kan de aandoening bijvoorbeeld leiden tot een TIA of een beroerte. Hierdoor kunnen allerlei verschillende uitvalsverschijnselen optreden, waaronder spierzwakte of gevoelsverlies in een bepaald deel van het lichaam.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan worden vermoed door de symptomen, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, of soms op grond van het voorkomen van de aandoening bij een familielid. De diagnose kan worden bevestigd met beeldvormend onderzoek. Dat kan met behulp van echoscopie, CT-scan of MRI-scan.
Een aneurysma van de halsslagader wordt vaak per toeval ontdekt.
Lichamelijk onderzoek
Bij lichamelijk onderzoek kan de arts met een stethoscoop soms een ruisje over de halsslagader horen.
Beeldvormend onderzoek
Onderzoeken waarmee de diagnose kan worden gesteld zijn echografie, CT-scan, MRI-scan en digitale subtractie angiografie (DSA).
De arts kan aanvullend onderzoek aanvragen om na te gaan of elders in het lichaam ook aneurysma’s aanwezig zijn. Soms wordt ook DNA-onderzoek gedaan om na te gaan of er sprake is van een onderliggende erfelijke aandoening waarbij aneurysma’s op kunnen treden.
Wat is de behandeling?
De keuze van de behandeling is afhankelijk van de grootte van het aneurysma en van eventueel aanwezige klachten. Als het aneurysma relatief klein is en geen klachten geeft zal in eerste instantie een afwachtend beleid worden gevoerd. Wel zal elke 6-12 maanden beeldvormend onderzoek worden gedaan om de omvang van het aneurysma te vervolgen.
Als het aneurysma een bepaalde omvang bereikt en/of klachten geeft komen twee behandelingen in aanmerking, namelijk (1) het plaatsen van een stent in de halsslagader, of (2) een operatie waarbij het aneurysma verwijderd wordt. Het doel van de behandeling is het verminderen van symptomen en het verlagen van de kans op het ontstaan van complicaties.
Naast behandeling van het aneurysma zelf worden meestal ook risicofactoren voor aderverkalking behandeld. Dat gebeurt met leefstijladviezen en medicatie. Medicijnen die regelmatig worden voorgeschreven zijn antihypertensiva tegen hoge bloeddruk en cholesterolverlagende middelen tegen een verhoogd cholesterol gehalte in het bloed (hypercholesterolemie).
De behandelend arts zal uitleggen wat de voordelen en nadelen van de verschillende behandelopties zijn. Als een behandeling gekozen is zal worden uitgelegd welke voorbereiding daarvoor nodig is.
Plaatsen van een stent
Hierbij wordt via een slagader in de lies een slangetje (catheter) ingebracht. Onder geleide van röntgendoorlichting wordt de catheter opgevoerd richting de halsslagader. Daar wordt via de catheter een buisje (stent) in het aneurysma geplaatst. Het bloed kan vervolgens via het buisje stromen. Deze ingreep wordt meestal uitgevoerd door een interventieradioloog.
Operatie
Een operatie aan de halsslagader wordt uitgevoerd door een vaatchirurg. Tijdens de operatie wordt het aneurysma verwijderd. Vaak wordt een bloedvat elders in het lichaam weggenomen om het ontstane defect op te vullen. Het gaat dan meestal om een ader uit het been. Een dergelijk bloedvat kan in het been gemist worden omdat het bloed via zogenaamde collaterale bloedvaten een andere route kan kiezen. Andere opties zijn het gebruik van een bloedvat van een donor of het gebruik van een kunstmatig bloedvat.
Wat is het beloop?
Een verwijding van de halsslagader kan lange tijd onopgemerkt blijven. Hoe groter de verwijding (het aneurysma) wordt, des te groter ook de kans op complicaties. De volgende complicaties kunnen optreden:
- vorming van bloedstolsels in de halsslagader; deze kunnen meestromen met het bloed naar de hersenen en daar een TIA of een hersenembolie veroorzaken; dit laatste leidt tot een beroerte;
- barsten van het aneurysma (aneurysmaruptuur); dit kan leiden tot een levenbedreigende bloeding.
Hoe kun je het voorkomen?
Het is niet mogelijk om met 100% zekerheid te voorkomen dat je een aneurysma van de halsslagader krijgt. Wel kun je bepaalde leefstijladviezen volgen die de kans op het krijgen van deze aandoening verlagen. Het gaat dan om maatregelen als:
- stoppen met roken
- gezond eten, zoals:
- weinig verzadigde vetten
- weinig zout
- weinig suiker
- veel bewegen / sporten
- matig alcoholgebruik
- behandelen van hoge bloeddruk
Synoniemen
aneurysma halsslagader, aneurysma van de halsslagader, verwijding halsslagader, verwijding van de halsslagader, verwijde halsslagader, aneurysma arteria carotis, carotisaneurysma, aneurysma in de hals
Engelse vertaling
carotid artery aneurysm, aneurysm of the carotid artery
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere mensen met een aneurysma van de halsslagader. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.