Hemolytische ziekte van de pasgeborene

Bijgewerkt op 8 november 2024 door Simpto.nl

Wat is hemolytische ziekte van de pasgeborene?

Hemolytische ziekte van de pasgeborene is een zeldzame aandoening waarbij rode bloedcellen van een pasgeboren baby worden aangevallen door afweercellen van de moeder. Dit wordt veroorzaakt doordat het kind en de moeder verschillende bloedgroepen hebben. Rode bloedcellen van het kind worden hierdoor als ‘vreemd’ beschouwd. Het afweersysteem van de moeder zal de rode bloedcellen van het kind aanvallen en kapot maken. Het kapotgaan van rode bloedcellen wordt ‘hemolyse’ genoemd. Als meer rode bloedcellen kapot gaan dan dat er nieuwe worden aangemaakt zal op den duur bloedarmoede ontstaan. Deze vorm van bloedarmoede wordt ‘hemolytische anemie’ genoemd.

De medische naam voor deze ziekte is erythroblastosis foetalis.

Hoe vaak komt ’t voor?

Hemolytische ziekte van de pasgeborene kan worden voorkomen. Daarom is het tegenwoordig een zeldzame aandoening geworden in Nederland. In ontwikkelingslanden komt de aandoening nog regelmatig voor.

Wat is de oorzaak?

Hemolytische ziekte van de pasgeborene wordt veroorzaakt doordat moeder en kind verschillende bloedgroepen hebben. Meestal gaat het om het niet overeenkomen van de ABO-bloedgroep (‘ABO-incompatibiliteit’) of om Rhesus-antagonisme (‘Rhesus-incompatibiliteit’).

ABO-incompatibiliteit is over het algemeen minder ernstig dan Rhesus-incompatibliteit.

Naast de ABO- of rhesus-incompatibiliteit kunnen ook andere antigenen op rode bloedcellen een rol spelen bij het ontstaan van hemolytische ziekte bij de pasgeborene. Voorbeelden van dergelijke antigenen zijn ‘Kell-antigenen’, ‘Duffy-antigenen’ en ‘Kidd-antigenen’.

ABO-incompatibiliteit

ABO-incompatibiliteit kan ontstaan als moeder en kind verschillende bloedgroepen hebben. De bloedgroep A, B of O van de moeder komt niet overeen met die van het kind. Het komt vooral voor bij moeders met bloedgroep O die zwanger zijn van een kind met bloedgroep A, B of AB. Moeders met bloedgroep O zullen namelijk antistoffen aanmaken tegen zowel A-antigenen als B-antigenen.

ABO-incompatibiliteit kan worden vastgesteld met de zogenaamde ‘Coombs test’. Een dergelijke Coombs-test zal worden gedaan bij pasgeboren baby’s met (aanhoudende) geelzucht.

Rhesus-incompatibiliteit

Rhesus-antagonisme of ‘rhesus incompatibiliteit’ kan voorkomen als een Rh-negatieve moeder zwanger raakt van een Rh-positieve vader. Het kind kan dan ook Rh-positief zijn. De rhesus-antigenen op de rode bloedcellen van het kind worden als ‘vreemd’ gezien door het afweersysteem van de moeder.

Welke symptomen geeft het?

Baby’s met hemolytische ziekte van de pasgeborene kunnen de volgende symptomen en afwijkingen hebben:

  • opgezwollen lichaam
  • bleke huid door bloedarmoede
  • gelige verkleuring van de huid (geelzucht)

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose kan worden gesteld op grond van afwijkingen bij lichamelijk onderzoek en bloedonderzoek. De zwelling van het lichaam is soms al voor de geboorte zichtbaar op een prenatale echo. Dan wordt gesproken van hydrops foetalis (zwelling van het ongeborenkind).

Lichamelijk onderzoek

De afbraak van rode bloedcellen kan ertoe leiden dat de milt vergroot is. Soms is dit voelbaar bij lichamelijk onderzoek.

Bloedonderzoek

Bij bloedonderzoek is het hemoglobine gehalte van het bloed meestal verlaagd. Daarnaast zijn er aanwijzingen voor hemolyse, zoals een verhoogd lactaatdehydrogenase (LDH) gehalte van het bloed, een verhoogd aantal reticulocyten in het bloed (reticulocytose), en een verlaging van de haptoglobine concentratie in het bloed.

Wat is de behandeling?

Hemolytische ziekte van de pasgeborene kan al voor de geboorte leiden tot bloedarmoede bij het ongeboren kind. In dat geval kan de arts besluiten om zogenaamde ‘intrauteriene bloedtransfusie’ te geven. Hierbij wordt bloed toegediend aan het ongeboren kind.

Ook kan de arts besluiten om het kind voortijdig geboren te laten worden. Dat kan alleen als hart en longen van de ongeboren baby daarvoor rijp genoeg zijn.

Na de geboorte kan het nodig zijn om bloedtransfusies te geven. Een lage bloeddruk kan eventueel worden behandeld door toediening van vocht via een infuus.

Soms is het nodig om de pasgeboren baby te beademen.

Wat is het beloop?

Baby’s met hemolytische ziekte van de pasgeborene moeten een aantal maanden worden gecontroleerd op het ontstaan van bloedarmoede. Zonodig zullen bloedtransfusies worden gegeven.

Als de aandoening niet wordt behandeld kan het leiden tot levensbedreigende bloedarmoede.

Synoniemen

erythroblastosis foetalis, erytroblastosis foetalis

Engelse vertaling

hemolytic disease of the newborn, erythroblastosis fetalis


Niet gevonden wat je zocht?

Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.

Scroll naar boven