Bijgewerkt op 19 september 2022 door Simpto.nl
Wat zijn amandelstenen?
Amandelstenen zijn ophopingen van kalk in de holtes van de keelamandelen. Ze zijn vaak zichtbaar als witte plekjes in de keel. Amandelstenen kunnen een ‘slechte adem’ veroorzaken. Ook kunnen ze andere klachten geven. De medische term voor een amandelsteen is ’tonsilloliet’.
Op de afbeelding hieronder twee grote amandelstenen die door de patiënt zelf met een vijltje zijn verwijderd.
Wat is de oorzaak?
Hoe amandelstenen precies ontstaan is nog onderwerp van discussie. Waarschijnlijk hopen voedselresten en dode cellen zich op in de holtes (‘crypten’) van de keelamandelen. De voedselresten zijn een voedingsbodem voor bacteriën. Door chemische reacties ontstaan kalkzouten. Deze vormen de harde, witte ‘steentjes’. Bij ontleden van amandelsteentjes blijken deze te bestaan uit:
- voedselresten
- afgestoten epitheelcellen
- dode witte bloedcellen
- cholesterolkristallen
- calciumkristallen
- micro-organismen (bacteriën)
Risicofactoren
De kans op het ontstaan van amandelstenen is verhoogd bij mensen die vaak ontstoken amandelen hebben.
Hoe vaak komt ’t voor?
Amandelsteentjes komen vaak voor. Niet iedereen heeft er last van. De steentjes kunnen in principe op elke leeftijd voorkomen, maar zelden bij heel jonge kinderen.
Welke symptomen geeft het?
Niet alle amandelstenen veroorzaken klachten. Als dat wel zo is kunnen de volgende klachten voorkomen:
- gevoel alsof er iets in de keel zit (‘brok in de keel’);
- witte plekjes in de keel zichtbaar, ter hoogte van de keelamandelen;
- slechte adem (stinken uit de mond);
- pijn bij slikken;
- moeite met slikken;
- metaalsmaak;
- hoesten;
- zich verslikken;
- oorpijn:
- pijn uitstralend van de keel naar het oor,
- aan de kant waar de amandelsteen zit.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Soms zijn de steentjes zichtbaar bij de keelamandelen. De arts of tandarts voelt een harde zwelling in de keelamandel. Soms worden de amandelsteentjes per toeval gevonden op een röntgenfoto of CT-scan.
Wat is de behandeling?
Als de steentjes klachten geven kunnen verschillende maatregelen worden genomen.
Wat kan ik zelf doen?
De klachten kunnen soms worden verlicht door te gorgelen met in warm water opgelost zout.
Een manier om kleine steentjes te verwijderen is het gebruik van een zogenaamde ‘monddouche’, ook wel ‘mondirrigator’ genoemd. Monddouches zijn apparaten die een stevige waterstraal afgeven. Ze worden vaak gebruikt voor het reinigen van het gebit.
Sommige mensen de amandelsteentjes zelf te verwijderen, bijvoorbeeld met een pincet. Aangezien de steentjes vaak stevig vastzitten zal dit lang niet altijd lukken. Door het gepeuter in de keel kunnen de amandelen ook nog eens ontstoken raken. Het is daarom beter om bij aanhoudende klachten een afspraak bij de huisarts of tandarts te maken.
Wat kan de (tand)arts doen?
De arts of tandarts kan de steentjes met een kleine chirurgische ingreep verwijderen. Dit wordt ‘curettage van de keelamandelen’ genoemd. Als de steentjes blijven terugkeren kan besloten worden om de amandel(en) te verwijderen. Dit wordt ’tonsillectomie’ genoemd. Een tonsillectomie wordt gedaan door een KNO-arts.
Preventie
Amandelsteentjes komen vaker voor bij mensen met terugkerende of aanhoudende ontsteking van de keelamandelen. Om te voorkomen dat bij hen steeds weer amandelsteentjes ontstaan kan worden overwogen om de keelamandelen te verwijderen. Als de keelamandelen namelijk volledig worden verwijderd kunnen er ook geen steentjes meer in ontstaan.
Engelse term
ICD10-code
J35.8
Synoniemen
Andere namen voor amandelstenen zijn amandelsteen, tonsilloliet, tonsillolith, amandelsteentje, amandelsteentjes, stinksteentjes, stinkpropjes, keelsteentjes
ik poets mijn tanden met schoon water en 1 keer in de 14 dagen met verdubde azijn zo heb je nooit amandelstenen