Bijgewerkt op 31 juli 2024 door Simpto.nl
Wat is allergische alveolitis?
Extrinsieke allergische alveolitis is een aandoening van de longen die wordt veroorzaakt door overgevoeligheid voor bepaalde stofjes, zogenaamde allergenen. Dit soort stofjes zijn meestal afkomstig uit de natuur, bijvoorbeeld van vogels, paddestoelen of schimmels. Door de overgevoeligheid ontstaat een ontstekingsreactie in en rond de longblaasjes. Dit veroorzaakt klachten als kortademigheid en hoesten. Allergische alveolitis wordt behandeld door blootstelling aan de allergenen te stoppen.
Andere namen voor deze aandoening zijn overgevoeligheidspneumonitis, hypersensitiviteitspneumonitis, en extrinsieke allergische alveolitis.
Hoe vaak komt het voor?
Allergische alveolitis komt niet zo heel vaak voor. Hoe vaak het precies voorkomt is bij ons niet bekend. Wij schatten dat deze diagnose jaarlijks in Nederland enkele honderden keren gesteld wordt. De aandoening komt iets vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
Wat is de oorzaak?
Allergische alveolitis wordt veroorzaakt door een overgevoeligheidsreactie in de longblaasjes na blootstelling aan bepaalde stofjes. Deze stofjes zijn meestal afkomstig uit de natuur, bijvoorbeeld schimmels. De schimmels kunnen in de natuur voorkomen, maar bijvoorbeeld ook groeien in airconditioners of bevochtigingssystemen. De stofjes worden via minuscule druppeltjes in de lucht (aerosolen) ingeademd, en komen zo in de longen terecht. Daar veroorzaken ze een overgevoeligheidsreactie (allergische reactie). Dit veroorzaakt klachten. Soms wordt de ontsteking veroorzaakt door blootstelling aan bepaalde chemische stoffen of geneesmiddelen, zoals bijvoorbeeld methotrexaat, nitrofurantoïne, goudzouten of sulfasalazine.
Er zijn verschillende andere namen voor allergische alveolitis op grond van blootstelling aan de verschillende stoffen en de beroepen waarbij die blootstelling het meest wordt gezien. Een voorbeeld is duivenmelkerslong. In de engelse taal zijn nog veel meer van dit soort namen, zoals farmer’s lung disease, maltworker’s lung, greenhouse lung en tobacco worker’s lung.
Welke symptomen geeft het?
Allergische alveolitis leidt tot aanvallen die 4-8 uur na blootstelling aan de uitlokkende stoffen ontstaan. Tijdens een aanval, die meestal 2-3 dagen duurt, kunnen de volgende klachten optreden:
- kortademigheid
- hoesten
- meestal droge hoest (zonder opgeven van slijm)
- koorts
- soms met koude rillingen
- zich ziek voelen
- moeheid
- piepende ademhaling
- afvallen
- verminderde eetlust
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek, en de resultaten van bloedonderzoek, beeldvormend onderzoek, en longfunctieonderzoek. Heel soms is het nodig om een stukje weefsel uit de longen weg te nemen voor onderzoek. Dit wordt longbiopsie genoemd. Overige onderzoeken die een rol kunnen spelen bij het vaststellen van deze aandoening zijn broncho-alveolaire lavage (BAL) en provocatietesten.
Vraaggesprek met de arts
Bij navragen kan de arts mogelijk een verband ontdekken tussen het ontstaan van de klachten en blootstelling aan bepaalde stoffen die de aandoening kunnen veroorzaken.
Lichamelijk onderzoek
Bij luisteren naar de longen met de stethoscoop zal de arts vaak een knisperend geluid horen. Dit worden crepitaties genoemd.
Bloedonderzoek
Bij bloedonderzoek kunnen soms antistoffen worden aangetroffen die gericht zijn tegen de stofjes die de aandoening veroorzaken.
Beeldvormend onderzoek
Op een röntgenfoto of een CT-scan van de longen zijn meestal afwijkingen, waaronder kleine knobbeltjes (noduli) en vergrote lymfeklieren tussen de longen.
Longfunctieonderzoek
Hierbij worden aanwijzingen gevonden voor vernauwing van de luchtwegen.
Longbiopsie
Hierbij wordt een stukje weefsel uit de longen geprikt. Dit stukje weefsel wordt vervolgens door een patholoog onder de microscoop bekeken. Daarbij zijn kenmerkende afwijkingen zichtbaar. Het stukje weefsel – het longbiopt – kan worden weggenomen door een ingreep via de borstkas of via een kijkonderzoek van de luchtwegen (bronchoscopie).
Provocatietest
hierbij wordt de stof waarvan gedacht wordt dat het de aandoening veroorzaakt expres ingeademd om te kijken of daarmee de klachten kunnen worden uitgelokt.
BAL
Hierbij is het aantal T-cellen in de BAL-vloeistof meestal sterk verhoogd.
Wat is de behandeling?
De behandeling bestaat uit het vermijden van blootstelling aan stofjes die de aandoening veroorzaken. Daarom is het van belang te achterhalen waar de betreffende stofjes vandaan komen. Na stoppen van de blootstelling nemen de klachten meestal in de loop van enkele dagen af. Bij aanhoudende blootstelling kan op de lange duur longfibrose ontstaan. Daarom is het van belang om tijdig een diagnose te stellen en te beginnen met behandelen.
Tijdens perioden met kortademigheid bij een verlaagd zuurstof gehalte kan via een mondmasker extra zuurstof worden toegediend. Soms worden corticosteroïden voorgeschreven. Als deze behandelingen niet of onvoldoende helpen worden andere geneesmiddelen voorgeschreven, zoals bijvoorbeeld rituximab en leflunamide.
Wat is het beloop?
In ernstige gevallen kan een chronische ontsteking van het weefsel van de longen ontstaan. Dit kan weer tot longfibrose leiden.
Synoniemen
overgevoeligheidspneumonitis, extrinsieke allergische alveolitis, hypersensitiviteitspneumonitis
Engelse vertaling
hypersensitivity pneumonitis, allergic alveolitis
Reacties van lotgenoten
Hieronder kun je reageren op dit artikel. Je kunt feedback geven op het artikel, vragen stellen en/of aanvullingen of adviezen geven. Andere lezers kunnen daar weer op reageren. Zo kan een levendige discussie ontstaan. Het is ook een manier om in contact te komen met andere (verzorgers van) mensen met allergische alveolitis. Reacties worden niet automatisch gepubliceerd. Dit gebeurt nadat ze door de redactie van Simpto.nl gezien zijn. Daar kan soms enige uren overheen gaan.