Bijgewerkt op 25 april 2023 door Simpto.nl
Wat is een allergische reactie?
Een allergische reactie is een aandoening waarbij het lichaam reageert op contact met een lichaamsvreemde stof. Deze lichaamsvreemde stof wordt allergeen of antigeen genoemd. Contact met het allergeen kan optreden via de huid, de slijmvliezen, het maagdarmkanaal, de ademhalingswegen of via het bloed. Dit laatste kan gebeuren als bijvoorbeeld geneesmiddelen via een injectie direct in het bloed worden toegediend, of in het geval van een insectenbeet.
De reactie van het afweersysteem van het lichaam kan zich op verschillende manieren uiten, zoals bijvoorbeeld met huiduitslag, zwellingen, verandering van bloeddruk en/of een snelle hartslag. Een andere naam voor allergische reactie is overgevoeligheidsreactie. Een ernstige allergische reactie heet anafylactische reactie of anafylaxie.
Welke symptomen geeft het?
De volgende klachten kunnen zich voordoen bij een overgevoeligheidsreactie:
- huiduitslag:
- meerdere rode vlekjes
- rode verkleuring van een groter deel van de huid
- zwelling van de oogleden
- benauwdheid
- jeuk
- bewustzijnsverlies
- misselijkheid en braken
- snelle hartslag
Wat is de oorzaak?
Overgevoeligheidsreacties ontstaan na contact met bepaalde stoffen die normaal gesproken niet schadelijk zijn. Meestal gaat het om bepaalde eiwitten. De meeste overgevoeligheidsreacties treden op ten gevolge van:
- voedingsmiddelen, bijvoorbeeld pinda’s, gluten, koemelkeiwitten, of soja-eiwitten
- dieren, bijvoorbeeld huidschilfers van katten, huisstofmijt
- planten, bijvoorbeeld graspollen of stuifmeel van bepaalde bloemen
- geneesmiddelen, bijvoorbeeld:
- sommige antibiotica (overgevoeligheid voor penicilline of amoxicilline, overgevoeligheid voor cefalosporines), pijnstiller (diclofenac, paracetamol);
- overgevoeligheidsreacties kunnen ook tijdens operaties optreden. Tijdens operaties is het vaak nodig om bepaalde stoffen toe te dienen, zoals bijvoorbeeld spierverslappers of antibiotica. Tegen deze lichaamsvreemde stoffen kan een overgevoeligheidsreactie ontstaan. Hetzelfde geldt voor de latex van de operatiehandschoenen van de chirurg.
- insectebeet, bijvoorbeeld bijenbeet
Typen allergische reacties
Een allergische reactie kan op verschillende manieren tot stand komen. Afhankelijk van hoe dat gebeurt worden allergische reacties onderverdeeld in typen. Ze staan in de tabel hieronder vermeld.
TYPE | WERKINGSMECHANISME | TIJDSDUUR TOT SYMPTOMEN | VOORBEELDEN |
Type I | Onder invloed van IgE-antilichamen komen ontstekingsstofjes vrij uit mestcellen. Dit veroorzaakt ontstekingen van de huid en slijmvliezen. | seconden tot minuten | allergisch astma, voedingsmiddelenallergie |
Type II | Vorming van immuuncomplexen tussen antigenen op de celmembraan en antistoffen in het bloed. Dit leidt tot activering van het complementsysteem of cytotoxische killercellen, wat leidt tot kapotgaan van de cellen. | 6-12 uur | hemolytische anemie syndroom van Goodpasture |
Type III | Bei der Typ-III-Allergie werden Immunkomplexe aus präzipitierenden IgG- und IgM-Antikörpern und Allergenen gebildet. Dadurch werden Komplementfaktoren aktiviert, insbesondere C3a und C5a. Diese speziellen Teile des Komplementsystems führen zur Phagozytose (aktiven Aufnahme) der Immunkomplexe durch Granulozyten unter Freisetzung gewebeschädigender Enzyme, z. B. Elastase, Kollagenase, Myeloperoxidase. | 6-2 uur | serumziekte allergische vasculitis allergische bronchopulmonale aspergillose |
Type IV | Bij dit ‘vertraagde type’ allergische reactie worden bepaalde stofjes uit gesensibiliseerde T-lymfocyten uitgescheiden. Deze lymfokines stimuleren de deling van afweercellen en migratie van deze cellen naar de plaats van de allergenen. Dit leidt tot een lokale ontsteking. | 12-72 uur | allergische contacteczeem huidreactie door geneesmiddelen afstoting van transplantaat |
Type I allergische reactie komt het meest voor. Voor elk type allergische reactie is de duur voordat symptomen ontstaan anders.
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose kan vaak al worden vermoed op grond van de klachten en ziekteverschijnselen die optreden na consumptie van bepaalde voeding of inname van een geneesmiddel. Bij lichamelijk onderzoek kan soms een snelle hartslag aan de pols worden gevoeld. Soms is de bloeddruk verlaagd.
De diagnose kan worden bevestigd als dezelfde klachten opnieuw optreden bij blootstelling aan het betreffende product of de betreffende stof.
Wat is de behandeling?
De belangrijkste maatregel als je ergens allergisch voor bent is vermijden van blootstelling aan de betreffende stof. Zo kan bij allergie tegen honden of katten contact met deze dieren vermeden kunnen worden.
Allergische reacties kunnen worden behandeld met geneesmiddelen. Geneesmiddelen die hiervoor gebruikt worden zijn antihistaminica, corticosteroïden en adrenaline.
Wat is het beloop?
Meestal is een overgevoeligheidsreactie onschuldig en gaan de klachten vanzelf over. In zeldzame gevallen kunnen ernstige overgevoeligheidsreacties echter dodelijk verlopen door het optreden van sterke daling van de bloeddruk (hypotensie).
Synoniemen
overgevoeligheidsreactie
Kan een allergische reactie op oogdruppels leiden tot aanmaak van HB? Ik gebruik nogal wat oogdruppels, 5 soorten, totaal 12 dd, wegens droge ogen en glaucoom; verhoogd HB is geconstateerd. Policythemia vera is gezocht maar niet aangetoond.