ADHD

Wat is ADHD?

ADHD is een afkorting voor ‘Attention Deficit Hyperactivity Disorder’. In het nederlands wordt vaak gesproken over ‘aandachtstekort en hyperactiviteit stoornis’.

Het is een vaak voorkomende hersenaandoening die meestal op de kinderleeftijd begint. ADHD is gekenmerkt door overactiviteit van het kind (‘erg druk’) en moeite om zich gedurende langere tijd te concentreren.

Tegenwoordig wordt aangenomen dat dezelfde aandoening ook bij volwassenen voorkomt.

Hoe vaak komt het voor? Bij wie?

Naar schatting 3-5% van de schoolgaande kinderen heeft ADHD. Dat betekent dat in Nederland zo’n 40.000 – 50.000 kinderen ADHD hebben.

De aandoening komt veel vaker voor bij jongens dan bij meisjes.

Symptomen en kenmerken

De volgende symptomen en kenmerken kunnen voorkomen bij deze aandoening:

  • Druk en onrustig gedrag
  • Veel praten
  • Moeite zich langere tijd te concentreren op iets
  • Impulsief reageren
  • Chaotisch
  • Snel gefrustreerd
  • Woedeuitbarstingen
  • Sensatiezucht
  • Gestoorde slaap
  • Depressief
  • Gevoelens van angst
  • Agressief gedrag
  • Crimineel gedrag: vandalisme en diefstal
  • Vaak financiele problemen, vaak door gokken
  • Overgevoelig voor geluid
  • Overmatig gebruik van alcohol
  • Dwanggevoelens
  • Drugsgebruik

Wat is de oorzaak?

De oorzaak is niet precies bekend. Waarschijnlijk functioneert een bepaald deel van de hersenen minder goed, in sommige gevallen omdat tijdens de geboorte zuurstofgebrek is opgetreden. ADHD is voor een deel erfelijk bepaald. Verder is bekend dat in sommige gevallen bepaalde voedingsadditieven of geneesmiddelen de aandoening uitlokken of verergeren.

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Er is geen speciale test waarmee je kunt vaststellen of er sprake is van ADHD. Een beschrijving van de klachten zal de arts vaak al op het spoor brengen van de diagnose ADHD.

Tegenwoordig worden veelal de criteria van de zogenaamde Diagnostic Statistical Manual (DSM) van de American Medical Association gebruikt. Een psychologische onderzoek kan verdere aanwijzingen geven voor het bestaan van ADHD.

De diagnose wordt meestal gesteld door de huisarts of  een jeugdpsycholoog of kinderpsychiater.

Behandeling

De behandeling bestaat uit adviezen, een speciaal dieet, en geneesmiddelen.

Adviezen

In het algemeen geldt dat drukke impulsieve kinderen gebaat zijn bij rust, orde, regelmaat en duidelijkheid. Ook is het van belang niet meer van het kind te eisen dan het aankan, ook al is dat soms minder dan leeftijdgenootjes.

Hierbij een aantal praktische tips in de omgang met hyperactieve kinderen.

  • Het geven van aanmoedigingen is voor een overbeweeglijk kind erg belangrijker. Omdat zoveel fout gaat wordt het zelfvertrouwen voortdurend ondermijnd. Prijs goed gedrag en benadruk succesvolle activiteiten. Dit zal het zelfvertrouwen van het kind vergroten.
  • Praat rustig en gebruik daarbij korte en duidelijke zinnen.
  • Geef korte opdrachten- liefs één tegelijk- die stap voor stap uitgevoerd kunnen worden. Doe het eventueel voor en vraag het kind om het na te doen.
  • Geef eenvoudige aanwijzingen en bied structuur.
  • Kom tegemoet aan de behoefte van uw kind aan beweging door bijvoorbeeld het kind tijdens het eten iets in de keuken te laten halen.
  • Zorg voor afwisseling tussen activiteit en rust. Geef het kind letterlijk en figuurlijk de ruimte om te experimenteren en te bewegen.
  • Breng een vast ritme aan in dagelijkse dingen: een vast tijdstip voor het eten, slapen, opstaan – ook in het weekend.
  • Kondig van tevoren aan wanneer er wordt overgegaan naar een andere activiteit, zoals naar school gaan, eten en slapen.
  • Vermijd zoveel mogelijk onverwachte gebeurtenissen.
  • Bereid het kind kort van tevoren voor op een bijzondere situatie, bijvoorbeeld een verjaardag. Beschrijf gedetailleerd wat de opeenvolgende gebeurtenissen zullen zijn.
  • Beperk de keuzemogelijkheden voor uw kind, anders kan het de gevolgen niet overzien.
  • Leer het kind eerst iets af te maken of speelgoed op te ruimen alvorens met iets anders te beginnen.
  • Wanneer het motorisch onhandig is, geef dan groot speelmateriaal en leer het bewegingspelletjes zoals steppen en schommelen. Door het nadoen kan het een betere coördinatie en beheersing krijgen.
  • Zorg voor één lijn in de opvoeding van uw kind. Juist het opvoeden van een “moeilijk kind” is voor ouders toch al een zware taak. Dit kan makkelijk leiden tot conflicten tussen de ouders onderling en/of met de familie, terwijl uw kind juist alle structuur nodig heeft.

Dieet

Tegenwoordig beginnen veel artsen – voordat ze geneesmiddelen voorschrijven – de behandeling met een dieet. Het gaat dan om het zogenaamde ‘Pelsser-dieet’ of ‘RED-dieet‘. Dit is een dieet waaruit bepaalde voedingsmiddelen en additieven worden weggelaten om te beoordelen of deze mogelijk een rol spelen bij het ontstaan van de klachten. Een dergelijk dieet wordt ook wel ‘eliminatiedieet‘ genoemd.

Kijk voor meer informatie hierover op de webpagina over het RED-dieet.

Geneesmiddelen

Als bovengenoemde maatregelen niet of onvoldoende helpen kan de behandelend arts overwegen geneesmiddelen voor te schrijven. Methylfenidaat (merknaam: Ritalin) is dan eerste keus middel. Als methylfenidaat geen of onvoldoende resultaat geeft kunnen andere middelen worden voorgeschreven, zoals atomoxetine, dexamfetamine, lisdexamfetamine en guanfacine.

Beloop

ADHD kan van mild tot ernstig verlopen. Bij de ernstige gevallen kan de aandoening leiden tot verstoring van de normale ontwikkeling van het kind. Vaak ontstaan er problemen thuis of met vriendjes en klasgenoten. Soms zal het kind vanwege leermoeilijkheiden en onaangepast gedrag naar een speciale school moeten. Soms zal het kind vanwege crimineel gedrag in aanraking met de politie komen.

Een kind dat lijdt aan ADHD kan op latere leeftijd psychische klachten ontwikkelen, leidend tot bijvoorbeeld somatiseringsstoornis en/of crimineel gedrag. Ook is er een verhoogde kans op alcoholverslaving of drugsverslaving.

Bij ongeveer eenderde van de kinderen met ADHD blijft de aandoening aanhouden tot de volwassen leeftijd.

Engelse vertaling

Attention deficit hyperactivity disorder (ADHD), vroeger: minimal brain damage of minimal brain dysfunction (MBD)

Synoniemen

Andere namen voor ADHD zijn aandachtstoornis met hyperactiviteit, aandachtstekortstoornis, aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit, attention deficit hyperactivity disorder, hyperkinetisch syndroom, minimal brain damage, MBD, hyperkinetisch kind, en hyperactiviteit.

Scroll naar boven