Adenomyose

Bijgewerkt op 17 maart 2022

Wat is adenomyose?

Adenomyose is een aandoening waarbij baarmoederslijmvlies in de wand van de baarmoeder groeit. Omdat dit baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatie gaat bloeden kan dit klachten veroorzaken, zoals pijn onder in de buik. Het is een vorm van endometriose. Een andere naam voor adenomyose is endometriosis interna. Dit in tegenstelling tot endometriosis externa, waarbij baarmoederslijmvlies buiten de baarmoeder aanwezig is.

Welke symptomen geeft het?

Adenomyose kan leiden tot de volgende klachten:

• hevig bloedverlies tijdens menstruaties
• pijn bij de menstruatie (dysmenorroe)
• verminderde vruchtbaarheid

Hoe wordt de diagnose gesteld?

De diagnose wordt gesteld op grond van de klachten, de bevindingen bij lichamelijk onderzoek en beeldvormend onderzoek.

Lichamelijk onderzoek

Bij lichamelijk onderzoek kan de arts soms een vergrote baarmoeder voelen. Door de steeds optredende bloedinkjes kan de wand van de baarmoeder namelijk dikker worden. Een dergelijke zwelling van de baarmoederwand wordt adenomyoom genoemd.

Beeldvormend onderzoek

Adenomyose kan worden vastgesteld met behulp van beeldvormend onderzoek. De aandoening is goed zichtbaar met vaginale echografie. Ook op een MRI-scan is de aandoening goed zichtbaar. De afwijkingen die worden gezien bij beeldvormend onderzoek kunnen in een aantal gevallen echter ook passen bij andere aandoeningen. Daarom kan de diagnose pas met zekerheid worden gesteld met behulp van weefselonderzoek. Dit wordt meestal echter alleen gedaan als besloten wordt de baarmoeder operatief te verwijderen (zie onder ‘wat is de behandeling?’).

Hoe vaak komt het voor? Bij wie?

Adenomyose is een veel voorkomende aandoening. Ongeveer één op de vijf vrouwen krijgt ermee te maken. Meestal wordt de diagnose gesteld bij vrouwen in de leeftijdsgroep van 35-50 jaar.

Wat is de behandeling?

Adenomyose kan worden behandeld met geneesmiddelen of met een operatie.

Behandeling met geneesmiddelen

De groei van het baarmoederslijmvlies tijdens de menstruele cyclus staat onder invloed van vrouwelijke geslachtshormonen. Door deze geslachtshormonen te onderdrukken met medicijnen kunnen de klachten van adenomyose vaak worden verminderd. Dat kan bijvoorbeeld met behulp van de anticonceptiepil. Anticonceptiepillen onderdrukken namelijk de aanmaak van oestrogenen. Hetzelfde geldt voor hormoonspiraaltjes.

Vrouwen die liever geen anticonceptiepillen of hormoonspiraaltjes willen gebruiken kunnen pijnstillers nemen tegen de pijnklachten.

Operatieve behandeling

Wanneer medicijnen niet of onvoldoende helpen kan worden besloten om de baarmoeder te verwijderen. Deze ingreep wordt hysterectomie of uterusextirpatie genoemd. Een nieuwere behandeling is embolisatie van bloedvaten die naar de baarmoeder lopen. Hierbij worden de bloedvaten dichtgemaakt. Dit blijkt bij sommige vrouwen ook te helpen om de klachten te verminderen.

Wat is het beloop?

Als een vrouw in de overgang komt stopt de menstruatie en verdwijnen de klachten meestal vanzelf.