Bijgewerkt op 2 maart 2022 door Simpto.nl
Wat is acanthosis nigricans?
Acanthosis nigricans is een aandoening waarbij de huid donker verkleurt. De aandoening komt vooral voor bij mensen met (een aanleg voor) suikerziekte en/of overgewicht. Deze webpagina gaat over epidemiologie, oorzaak, symptomen, diagnostiek en behandeling van acanthosis nigricans.
Hoe vaak komt het voor?
Acanthosis komt regelmatig voor. Hoe vaak is niet goed bekend. De aandoening kan in principe op elke leeftijd optreden, en even vaak bij mannen als bij vrouwen.
Wat is de oorzaak?
Bij acanthosis nigricans is sprake van een versnelde vermenigvuldiging van cellen in de opperhuid (epidermis). Waarom deze cellen sneller gaan delen is niet helemaal duidelijk. Het lijkt erop dat hoge insuline spiegels in het bloed een rol spelen. De aandoening komt met name voor bij mensen met overgewicht en/of suikerziekte. Het wordt daarom ook wel als symptoom van deze aandoeningen beschouwt in plaats van als een aandoening op zichzelf. In zeldzame gevallen kan acanthosis nigricans ontstaan ten gevolge van het gebruik van bepaalde geneesmiddelen, waaronder insuline-injecties, groeihormoon, corticosteroïden, anabole steroïden en nicotinezuur. Ook het gebruik van de anticonceptiepil kan in zeldzame gevallen leiden tot het ontstaan van acanthosis nigricans.
Er is ook een zeldzame kwaadaardige vorm van de ziekte, acanthosis nigricans maligna, die vooral voorkomt bij mensen met maagkanker.
Welke symptomen geeft het?
Mensen met acanthosis nigricans kunnen de volgende symptomen vertonen:
- donkere verkleuring van de huidplooien, met name in:
- liezen
- oksels
- in de nek
- rond de mond
- onder de borsten
- rond de anus
- versterkte huidplooien
- de huidafwijkingen kunnen jeuken
- huidflapjes (‘skin tags’)
Hoe wordt de diagnose gesteld?
Een arts gespecialiseerd in huidziekten (dermatoloog) zal op grond van de symptomen en de eventuele aanwezigheid van risicofactoren een sterk vermoeden hebben van het bestaan van acanthosis nigricans. De diagnose kan vervolgens worden bevestigd met een huidbiopsie. Dat is een kleine ingreep waarbij een stukje huid uit een huidafwijking wordt geprikt. Dit wordt vervolgens door een patholoog onder de microscoop onderzocht. Daarbij zijn kenmerkende afwijkingen zichtbaar, waaronder hyperkeratose en acanthose. Hyperkeratose is een toename van keratine in de buitenste laag van de opperhuid. Dit leidt tot verdikking en verharding van de huid. Acanthose is verdikking van de opperhuid.
Wat is de behandeling?
De behandeling is in eerste instantie gericht op de onderliggende risicofactor, zoals suikerziekte en overgewicht. Meestal zullen bij succesvolle behandeling van de onderliggende aandoening de huidafwijkingen afnemen of helemaal verdwijnen. Verder kan de behandelend arts geneesmiddelen voorschrijven om de huidafwijkingen zelf te behandelen.
Engelse vertaling
acanthosis nigricans