Bijgewerkt op 14 maart 2018 door Simpto.nl
Wat is een contra-indicatie?
Een contra-indicatie is een reden om een bepaalde behandeling NIET toe te passen, omdat toepassing van die behandeling tot problemen kan leiden. Het kan gaan om contra-indicaties voor geneesmiddelen, maar ook voor medische onderzoeken, operaties en andere medische ingrepen.
Bij het bovengenoemde voorbeeld is de contra-indicatie ‘het hebben van een maagzweer’. Het is een contra-indicatie voor het gebruik van de pijnstiller Voltaren (diclofenac) omdat dit middel het maagslijmvlies aantast. Gebruik van Voltaren kan bij mensen met een maagzweer leiden tot een maagbloeding. Omdat maagbloedingen zeer ernstig kunnen verlopen mag Voltaren dus niet gebruikt worden door mensen met een maagzweer.
Contra-indicaties kunnen ziekten zijn, maar ook omstandigheden zoals het gebruik van bepaalde medicijnen, zwangerschap etc.
Contra-indicaties zijn het tegenovergesteld van ‘indicaties’. Indicaties zijn redenen om een bepaalde behandeling juist wel toe te passen.
Contra-indicatie geneesmiddelen
Veel geneesmiddelen hebben contra-indicaties. Contra-indicaties voor het gebruik van geneesmiddelen staan vermeld in de bijsluiter. In de patiëntenbijsluiter staan ze meestal genoemd onder een kop als ‘Wanneer mag u dit middel niet gebruiken?’. Deze worden meestal in de bijsluiter van het geneesmiddel aangegeven. Zo staat in veel bijsluiters dat mensen die overgevoelig (allergisch) zijn voor het betreffende middel het middel niet mogen gebruiken.
Contra-indicatie medische ingrepen
Voor medische ingrepen geldt dat de arts of verpleegkundige die de ingreep uitvoert op de hoogte moet zijn van contra-indicaties voor die ingreep. Voor de meeste medische ingrepen zijn geen patiëntenbijsluiters beschikbaar. Wel zijn er vaak folders of brochures van het ziekenhuis waarin de medische ingreep wordt uitgelegd. Soms staan daarin ook de contra-indicaties vermeld.
Bij het bovengenoemde voorbeeld is de contra-indicatie ‘het hebben van een aangeboren stollingsstoornis’. Het is een contra-indicatie voor het ‘knippen’ van de amandelen omdat een dergelijke ingreep bij kinderen met een stollingsstoornis kan leiden tot een levensbedreigende bloeding.
Absolute & relatieve contra-indicaties
Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘absolute contra-indicaties’ en ‘relatieve contra-indicaties’.
Absolute contra-indicatie
In het geval van een ‘absolute contra-indicatie’ gaat het om een contra-indicatie waarbij de betreffende behandeling (geneesmiddel of medische ingreep) absoluut niet toegepast mag worden.
Relatieve contra-indicatie
In het geval van een ‘relatieve contra-indicatie’ gaat het om een contra-indicatie waarbij toch nog overwogen kan worden om de betreffende behandeling toe te passen. Het gaat dan meestal om een afweging of de voordelen van gebruik van het middel of de ingreep opwegen tegen de nadelen.
Een voorbeeld van een relatieve contra-indicatie is het gebruik van geneesmiddelen tegen psychoses (antipsychotica) door een vrouw die zwanger is. In dit geval is ‘zwangerschap’ een contra-indicatie voor het gebruik van het geneesmiddel. Een goede reden om dit soort medicijnen niet te gebruiken tijdens de zwangerschap is dat ze in zeldzame gevallen kunnen leiden tot afwijkingen bij het ongeboren kind.
Echter, het niet behandelen met dit soort middelen kan ertoe leiden dat de vrouw in een psychose komt en zichzelf (en daardoor ook het ongeboren kind) iets aandoet. In dit geval zal de behandelend arts in overleg met de patiënt kiezen of een dergelijk geneesmiddel toch wordt gebruikt tijdens de zwangerschap. Vaak zal ook worden gekeken of er alternatieve behandelingen zijn die minder risico’s hebben.
Engelse vertaling
Synoniemen voor contra-indicatie zijn ‘contraindicatie’, ‘contra-indicaties’, ’tegenaanwijzing’, ’tegenaanwijzingen’.
Gepubliceerd door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 12 oktober 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 12 oktober 2016