Bijgewerkt op 11 april 2023
Wat zijn kationenwisselaars?
Kationenwisselaars zijn geneesmiddelen die het kalium gehalte in het bloed verlagen. Vanwege het werkingsmechanisme van deze middelen gaat er enige tijd overheen voordat de kaliumspiegel van het bloed gaat dalen.
Hoe werken ze?
Na inname worden kationenwisselaars doorgeslikt en komen in de maag terecht. Daar geven ze kationen (kalium, of natrium of calcium) af, wat wordt uitgewisseld tegen waterstofionen. Als het middel de dikke darm bereikt worden de eerder opgenomen waterstofionen weer uitgewisseld tegen de kationen, bijvoorbeeld kaliumionen. De kationenwisselaar bindt zo kalium aan zich. Kationenwisselaars die kalium binden worden daarom ook wel kaliumbinders genoemd. Door inname van deze middelen zal minder kalium beschikbaar zijn voor opname vanuit de darm in het bloed. Het kalium gehalte van het bloed gaat zo omlaag. De kationenwisselaar wordt, met het opgenomen kalium, uitgepoept. Zo wordt een bepaalde hoeveelheid kalium uit het lichaam verwijderd.
Welke middelen zijn er?
De volgende geneesmiddelen worden beschouwd als kationenwisselaars:
- calciumpolystyreensulfonaat (merknaam: Sorbisterit)
- natriumpolystyreensulfonaat (merknaam: Resonium A)
- natriumzirkoniumcyclosilicaat (merknaam: Lokelma)
- patiromeer (merknaam: Veltassa)
Welke bijwerkingen kunnen ze geven?
Afhankelijk van welk middel wordt gebruikt kunnen verschillende elektrolytstoornissen optreden, waaronder een verlaagd kalium gehalte in het bloed (hypokaliëmie), een verlaagd magnesium gehalte in het bloed (hypomagnesiëmie), een verlaagd natrium gehalte in het bloed (hypernatriëmie), een verlaagd calcium gehalte in het bloed (hypocalciëmie) of een verhoogd calcium gehalte in het bloed (hypercalciëmie). Daarnaast kunnen bijwerkingen van het maagdarmkanaal optreden, waaronder buikpijn, misselijkheid, braken, obstipatie, afsluiting van de darm, zweren (ulcera) in het maagdarmkanaal, ischemie van de darm en een bezoar. Kijk voor meer informatie op de webpagina’s van de afzonderlijke middelen.