Bijgewerkt op 6 mei 2023
Wat is palbociclib?
Palbociclib is een geneesmiddel tegen bepaalde vormen van borstkanker. Het wordt op de markt gebracht door Pfizer, onder de merknaam Ibrance. Ibrance wordt geleverd als harde capsules. Er zijn capsules in verschillende sterktes, namelijk met 75 mg, 100 mg en 125 mg palbociclib.
Bij welke aandoening?
Ibrance (palbociclib) wordt voorgeschreven aan mensen met een bepaalde vorm van borstkanker. Het gaat om zogenaamde ‘HR-positieve en HER2-negatieve borstkanker’.
Wat is HR-positieve borstkanker?
HR-positieve borstkanker staat voor ‘HormoonReceptor-positieve’ borstkanker. Dat betekent dat de borstkankercellen – net als de cellen van normaal borstweefsel – receptoren bevatten voor vrouwelijke geslachtshormonen.
Vrouwelijke geslachtshormonen – oestrogenen of progestagenen – spelen een rol bij de groei van cellen in de borstklier. Als borstkankercellen receptoren voor vrouwelijke geslachtshormonen bevatten zullen deze hormonen de groei van borstkankercellen kunnen bevorderen. Artsen spelen hierop in door vrouwen met HR-positieve borstkanker met andere middelen te behandelen dan vrouwen met HR-negatieve borstkanker.
Wat is HER2-negatieve borstkanker?
HER2-negatieve borstkanker staat voor ‘Humane Epidermale-groeifactorReceptor 2-negatieve’ borstkanker. Het betekent dat de borstkankercellen geen receptoren bevatten voor het stofje HER2 (humane epidermale-groeifactor 2).
Bij ongeveer een kwart van de mensen met borstkanker is een overmaat aan HER2-receptoren op de borstkankercellen aanwezig. Dit wordt ‘HER2-positieve borstkanker’ genoemd. De overige vrouwen hebben ‘HER2-negatieve borstkanker’.
HER2-positieve borstkanker is kwaadaardiger dan HER2-negatieve borstkanker. Het heeft de neiging om sneller te groeien, sneller uit te zaaien, en sneller terug te komen na behandeling.
Hoe werkt het?
Palbociclib remt het stofje CDK. CDK staat voor ‘Cyclin-Dependent Kinase’. CDK speelt een belangrijke rol bij de vermenigvuldiging van cellen in ons lichaam.
Door CDK te remmen wordt de vermenigvuldiging van cellen tegengegaan. Dit geldt vooral voor cellen die zich snel vermenigvuldigen, zoals kankercellen.
Welke dosering?
De gebruikelijke dosering is eenmaal per dag 125 mg palbociclib gedurende drie weken. Na drie weken behandeling volgt een week zonder behandeling.
De dosering kan echter van patiënt tot patiënt verschillen. De behandelend arts kan daarom afwijken van de gebruikelijke dosering.
Welke bijwerkingen geeft het?
Net als andere geneesmiddelen kan ook Ibrance bijwerkingen geven. De volgende bijwerkingen kunnen voorkomen:
- moeheid
- geen trek in eten
- haartuival van hoofdhaar
- misselijkheid
- diarree
- huiduitslag
- braken
- veranderde smaak
- onscherp zien met beide ogen
- tranende ogen
- zich zwak voelen
- droge ogen
- droge huid
- bloedneus
Afwijkingen in het bloed
Omdat Ibrance de vermenigvuldiging van snel delende cellen tegengaat kan het ook de vorming van bloedcellen in het beenmerg aantasten. Dat kan leiden tot een verlaging van het aantal witte bloedcellen in het bloed. Witte bloedcellen spelen een belangrijke rol bij het tegengaan van infecties. Bij een te laag aantal witte bloedcellen (leukopenie) kunnen daarom makkelijker infecties ontstaan. Een veel voorkomende infectie is ontsteking van het mondslijmvlies. Dit wordt ook wel ‘stomatitis‘ genoemd.
Het eerste teken van een infectie is vaak koorts. Het optreden van koorts bij vrouwen die Ibrance gebruiken is vaak een teken dat het aantal witte bloedcellen sterk is afgenomen. Het is daarom van belang om dit aan de behandelend arts te melden.
Ook het aantal rode bloedcellen (erytrocyten) en het aantal bloedplaatjes kan verlaagd zijn. Verlaging van het aantal rode bloedcellen in het bloed leidt tot bloedarmoede (anemie). Verlaging van het aantal bloedplaatjes wordt ‘trombocytopenie‘ genoemd. Het kan leiden tot een verhoogde bloedingsneiging. Zo kunnen mensen die dit middel gebruiken bijvoorbeeld zomaar een bloedneus krijgen.
Ook kan palbociclib afwijkingen van andere bloedwaarden veroorzaken. Zo kunnen het ALAT en het ASAT in het bloed verhoogd zijn.
Wanneer NIET gebruiken?
Omdat Ibrance lactose bevat mag het middel niet gebruikt worden door mensen die slecht tegen lactose of galactose kunnen.
Het middel mag ook niet gebruikt worden door vrouwen van vruchtbare leeftijd die zwanger kunnen raken. Het middel kan namelijk afwijkingen bij het ongeboren kind veroorzaken. Het is dus van groot belang om goede anticonceptie te regelen.
Verder lezen
Voor aanvullende informatie over Ibrance verwijzen wij naar de EPAR van dit middel. EPAR staat voor ‘European Public Assessment Report’. Het is een document van de Europese gezondheidsautoriteiten.