Bijgewerkt op 29 september 2024
Wat zijn monoklonale antilichamen?
Antilichamen – ook ‘antistoffen’ of ‘afweerstoffen’ genoemd – zijn eiwitten die door het lichaam worden gevormd als reactie op een lichaamsvreemde stof. Ze worden bijvoorbeeld aangemaakt door het lichaam als reactie op ziekteverwekkers (bacteriën, virussen, schimmels). Monoklonale antilichamen zijn antistoffen die binden aan één bepaald stofje. Dit stofje wordt het antigeen genoemd. Ze worden aangemaakt door een bepaald soort witte bloedcellen, namelijk de B-lymfocyten.
Monoklonale antilichamen als geneesmiddel
Het is mogelijk om in een fabriek cellen te kweken die een bepaald monoklonaal antilichaam aanmaken. Dat wordt gedaan bij monoklonale antilichamen die gebruikt kunnen worden bij de behandeling van een ziekte. Ze zijn dan gericht tegen een antigeen in het lichaam dat betrokken is bij het ontstaan van de ziekte. Zo worden monoklonale antilichamen geproduceerd die kunnen worden gebruikt als geneesmiddel. Ze worden vrijwel allemaal per injectie of infuus toegediend. Als ze in de vorm van een tablet of capsule zouden worden doorgeslikt zou het grootste deel van de werkzame stof namelijk in de lever worden afgebroken voordat het via het bloed in de rest van het lichaam beschikbaar komt.
Bij welke aandoeningen worden ze gebruikt?
Monoklonale antilichamen worden gebruikt bij de behandeling van verschillende aandoeningen, waaronder bepaalde vormen van kanker, bepaalde reumatische aandoeningen, inflammatoire darmziekten, multiple sclerose (MS), psoriasis en astma.
Welke zijn er?
- abciximab (merknaam: ReoPro) – preventie trombose in kransslagaders
- adalimumab (merknaam: Humira) – reumatoïde artritis
- alemtuzumab (merknaam: Lemtrada) – multiple sclerose
- amivantamab (merknaam: Rybrevant) – bepaalde vorm van longkanker
- atezolizumab (merknaam: Tecentriq) – bepaalde vormen van kanker
- avelumab (merknaam: Bavencio) – bepaalde vormen van kanker
- basiliximab (merknaam: Simulect) – niertransplantatie
- bevacizumab (merknamen: Avastin, Aybintio, Mvasi, Oyavas, Zirabev) – bepaalde vormen van kanker
- bezlotoxumab (merknaam: Zinplava) – darminfectie met de Clostridium difficile-bacterie
- blinatumomab (merknaam: Blincyto) – bepaalde vormen van kanker
- brentuximab vedotine (merknaam: Adcetris) – bepaalde vormen van kanker
- cemiplimab (merknaam: Libtayo) – bepaalde vormen van kanker
- cetuximab (merknaam: Erbitux) – bepaalde vormen van kanker
- daclizumab (merknaam: Zenapax) – niertransplantatie
- daratumumab (merknaam: Darzalex) – bepaalde vormen van kanker
- dinutuximab beta (merknaam: Qarziba) – bepaalde vormen van kanker
- durvalumab (merknaam: Imfinzi) – bepaalde vormen van kanker
- eculizumab (merknaam: Soliris)
- efalizumab (merknaam: Raptiva)
- emicizumab (merknaam: Hemlibra) – bepaalde vorm van hemofilie
- elotuzumab (merknaam: Empliciti) – bepaalde vormen van kanker
- enfortumab vedotine (merknaam: Padcev) – bepaalde vormen van kanker
- gemtuzumab ozogamicine (merknaam: Mylotarg) – bepaalde vormen van kanker
- ibritumomab tiutexan (merknaam: Zevalin)
- infliximab (merknamen: Inflectra, Remicade, Remsima) – gewrichtsontsteking (artritis), inflammatoire darmziekten, psoriasis
- inotuzumab ozogamicine (merknaam: Besponsa) – bepaalde vormen van leukemie (bloedkanker)
- ipilimumab (merknaam: Yervoy) – bepaalde vormen van kanker
- isatuximab (merknaam: Sarclisa) – bepaalde vormen van kanker
- mogamulizumab (merknaam: Poteligeo) – bepeelde vormen van huidkanker
- muromonab (merknaam: Orthoclone)
- natalizumab (merknaam: Tysabri)
- nivolumab (merknaam: Opdivo) – bepaalde vormen van kanker
- obinutuzumab (merknaam: Gazyvaro) – bepaalde vormen van kanker
- omalizumab (merknaam: Xolair) – astma
- palivizumab (merknaam: Synagis)
- panitumumab (merknaam: Vectibix) – bepaalde vormen van kanker
- pembrolizumab (merknaam: Keytruda) – bepaalde vormen van kanker
- pertuzumab (merknaam: Perjeta) – bepaalde vormen van kanker
- polatuzumab vedotine (merknaam: Polivy) – bepaalde vormen van lymfeklierkanker (maligne lymfoom)
- ramucirumab (merknaam: Cyramza) – bepaalde vormen van kanker
- ranibizumab (merknaam: Lucentis) – leeftijdsgebonden maculadegeneratie
- rituximab (merknamen: MabThera, Rixathon, Ruxience, Truxima) – bepaalde vormen van kanker
- romosozumab (merknaam: Evenity)
- sulesomab (merknaam: LeukoScan)
- tafasitamab (merknaam: Minjuvi) – bepaalde vormen van lymfeklierkanker (lymfoom)
- talquetamab (merknaam: Talvey) – multipel myeloom
- teclistamab (merknaam: Tecvayli) – multipel myeloom
- trastuzumab (merknamen: Herceptin, Herzuma, Kanjinti, Ogivri, Ontruzant, Trazimera, Zercepac) – borstkanker (mammacarcinoom)
- trastuzumab-deruxtecan (merknaam: Enhertu) – borstkanker, longkanker, maagkanker
- trastuzumab-emtansine (merknaam: Kadcyla) – borstkanker
- zanolimumab – auto-immuunziekten
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kan een uitgebreide online discussie ontstaan. Kijk bijvoorbeeld eens op de webpagina over simvastatine. Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Het kan een aantal uren duren voordat de reactie op de website verschijnt.