Bijgewerkt op 21 maart 2024 door Simpto.nl
Wat is theofylline?
Theofylline is een geneesmiddel dat wordt gebruikt bij de behandeling van astma en COPD. COPD is de verzamelnaam voor chronische bronchitis en longemfyseem. Theofylline werd oorspronkelijk op de markt gebracht onder de merknaam Theolair.
Theofylline kan zowel oraal (via de mond) als rectaal (via de endeldarm) en intraveneus (direct in het bloed) worden toegediend. In Nederland is het middel momenteel alleen als theofylline klysma beschikbaar. Het wordt gebruikt bij de behandeling van astma-aanvallen bij kinderen.
Waar komt het vandaan?
Theofylline komt van nature voor in cacaobonen. Sporen van theofylline worden ook aangetroffen in thee, echter in zeer lage dosering. Sporen van theofylline worden ook aangetroffen in guarana (Paullinia cupana) en in kolanoten.
Theofylline werd voor het eerst gewonnen uit theebladeren. Rond 1888 werd de chemische structuur vastgesteld door de Duitse bioloog Albrecht Kossel. Zeven jaar later werd het middel voor het eerst in een laboratorium gemaakt. In 1902 werd theofylline voor het eerst als geneesmiddel gebruikt. Het werd toen toegepast als plasmiddel (diureticum). Pas 20 jaar daarna werd het voor het eerst gebruikt als middel voor de behandeling van astma.
Hoe werkt het?
Theofylline remt het enzym fosfodiesterase. Dit leidt tot ontspanning van de spiertjes in de wanden van de luchtwegen (bronchien) en vermindering van ontsteking in de luchtwegen. De luchtwegen gaan hierdoor meer open staan. Het ademen wordt daardoor makkelijker. Daarnaast blokkeert het zogenaamde adenosinereceptoren. Hierdoor heeft theofylline ook een effect op hart en bloedvaten. Het versterkt de kracht waarmee de hartspier samentrekt. Dit wordt positief inotroop effect genoemd. Daarnaast versnelt het de hartslag. Dit wordt positief chronotroop effect genoemd. Het gevolg is een verhoging van de bloeddruk en een toename van de doorbloeding van de nieren. Toename van de nierdoorbloeding leidt ertoe dat meer urine wordt aangemaakt en uitgeplast. Dit wordt diuretisch effect genoemd.
Bij welke aandoeningen wordt het gebruikt?
Theofylline wordt gebruikt bij de behandeling van chronisch obstructieve longziekte (COPD) en astma. Daarnaast wordt het soms gebruikt bij de behandeling van kinderen met ademstops (apneu) en bij de behandeling van hoofdpijn na een ruggenprik.
Theofylline als doping
Vanwege het gunstige effect op longen en hart wordt theofylline door sommige sporters gebruikt als dopingmiddel.
Welke bijwerkingen kan het geven?
Net als andere medicijnen kan theofylline bijwerkingen geven. Bijwerkingen die kunnen voorkomen zijn onder andere misselijkheid, diarree, toename van de hartslag, afwijkend hartritme, slapeloosheid, hoofdpijn, snel geprikkeld, duizeligheid en licht gevoel in het hoofd. Bij gebruik van te hoge doseringen kunnen ook toevallen (epileptische aanvallen) optreden.
Ook kunnen interacties (wisselwerkingen) met andere geneesmiddelen optreden. Dit geldt vooral voor gelijktijdig gebruik met bepaalde antibiotica. Voorbeelden zijn erytromycine en ciprofloxacine. De bloedspiegel van theofylline neemt hierdoor toe. Hetzelfde geldt voor gelijktijdig gebruik van cimetidine. Omdat theofylline ernstige bijwerkingen kan geven wordt bij gebruik de bloedspiegel meestal gecontroleerd.
Voor aanvullende informatie verwijzen wij naar de bijsluiter van theofylline.
Synoniemen
1,3-dimethylxanthine
Engelse vertaling
theophylline, 1,3-dimethylxanthine, Theolair, Slo-Bid
ATC-code
R03DA04
Niet gevonden wat je zocht?
Heb je hier niet gevonden wat je zocht dan kun je hieronder een reactie plaatsen. Andere lezers kunnen daar dan op reageren. Zo kun je bijvoorbeeld vragen stellen, ervaringen delen of bijwerkingen melden. Om spam tegen te gaan worden reacties niet automatisch geplaatst. Het kan een aantal uren duren voordat de reactie op de website verschijnt.