Verapamil

Bijgewerkt op 14 februari 2024

Wat is verapamil?

Verapamil is een geneesmiddel tegen bepaalde hart- en vaatziekten. Het wordt in Nederland op de markt gebracht onder de merknaam Isoptin. Daarnaast zijn ook merkloze (generieke) versies van het middel beschikbaar.

Isoptin is beschikbaar als tablet met gereguleerde afgifte. Deze versie van het middel wordt ‘Isoptin SR’ genoemd. ‘SR’ staat voor ‘slow release’, oftewel ‘langzame afgifte’. Isoptin SR is beschikbaar in drie sterktes: 120 mg, 180 mg, en 240 mg.

De generieke verapamil producten worden verkocht als dragee of omhulde tablet. Ze zijn beschikbaar in de volgende sterktes: 40 mg, 80 mg en 120 mg. Daarnaast is er nog een tablet met gereguleerde afgifte beschikbaar (‘Retard’ tablet). Deze is beschikbaar in twee sterktes: 120 mg en 240 mg. Verder worden nog ampullen met verapamil als injectievloeistof verkocht.

Hoe werkt het?

Verapamil is een zogenaamde calciumantagonist. Kijk voor informatie over het werkingsmechanisme op de webpagina over calciumantagonisten.

Bij welke aandoeningen wordt het gebruikt?

Verapamil wordt gebruikt bij de behandeling van:

• hypertensie (hoge bloeddruk)
• angina pectoris (hartkramp), waaronder ook Prinzmetal-angina pectoris
• bepaalde hartritmestoornissen, namelijk:
  • boezemfibrilleren
  • boezemflutter
  • paroxismale supraventriculaire tachycardie
• aantasting van de hartspier (cardiomyopathie), bijvoorbeeld door hoge bloeddruk (hypertrofische obstructieve cardiomyopathie)

Daarnaast wordt het soms gebruikt ter voorkoming van een hartaanval bij mensen die al een hartaanval hebben gehad. Ook wordt het soms voorgeschreven aan mensen die last hebben van zogenaamde clusterhoofdpijnen. Bij hen helpt het aanvallen van clusterhoofdpijn te voorkomen.

Welke bijwerkingen kan het geven?

Net als andere medicijnen kan verapamil bijwerkingen veroorzaken. De volgende bijwerkingen komen het meest voor:

• hoofdpijn
• duizeligheid
• verlaging van de bloeddruk (hypotensie)
• constipatie (verstopping van de darm)
• rood hoofd / blozen
• dikke onderbenen door oedeem
• misselijkheid

Welke contra-indicaties zijn er?

Contra-indicaties zijn omstandigheden waaronder een bepaalde behandeling niet mag worden toegepast. Meestal is dat vanwege het feit dat de behandeling kan leiden tot verslechtering van een bepaalde aandoening.

Gebruik van verapamil wordt afgeraden bij mensen met de volgende aandoeningen:

• lage bloeddruk (arteriële hypotensie)
• slecht werkend hart
• bepaalde geleidingsstoornissen van het hart, bijvoorbeeld een AV-blok en het sick-sinussyndroom
• sommige hartritmestoornissen, zoals bepaalde vormen van boezemfibrilleren (atriumfibrilleren) en boezemflutter (atriumflutter)

Lees voor een compleet overzicht van contraindicaties de bijsluiter.

Gebruik tijdens zwangerschap

Sommige medicijnen mogen niet door zwangere vrouwen worden gebruikt omdat ze tot aangeboren afwijkingen bij het ongeboren kind kunnen leiden. Deze middelen kunnen via de placenta in het bloed van het ongeboren kind terecht komen. Ze veroorzaken vooral aangeboren afwijkingen als ze gedurende de eerste drie maanden van de zwangerschap worden gebruikt. Dat is namelijk de periode dat de organen in het lichaam van de foetus worden aangelegd.

Van verapamil is niet goed bekend of het schade kan toebrengen aan het ongeboren kind. Bij dierproeven zijn geen aanwijzingen gevonden voor schadelijkheid aan de foetus. Zekerheidshalve wordt aanbevolen om verapamil niet te gebruiken gedurende de eerste drie maanden van de zwangerschap. Daarna wordt geadviseerd om het middel alleen te gebruiken als er geen goed alternatief is. Het is namelijk niet uit te sluiten dat het middel, vanwege de werking op hart en bloedvaten, bij het ongeboren kind een verlaging van de hartslag (bradycardie) en een verlaging van de bloeddruk (hypotensie) kan veroorzaken.

Ten slotte is het mogelijk dat gebruik van verapamil aan het einde van de zwangerschap de weeën kan onderdrukken.

Gebruik tijdens het geven van borstvoeding

Sommige medicijnen worden – bij gebruik door moeders die borstvoeding geven – uitgescheiden in de moedermelk. Dat betekent dat een baby die borstvoeding krijgt (kleine hoeveelheden) van het middel inneemt, en dus ook bijwerkingen kan krijgen.

Van verapamil is bekend dat het in kleine hoeveelheden in de moedermelk wordt uitgescheiden. Hiervan zijn echter geen nadelige effecten bij de baby aangetoond. Daarom kan verapamil worden gebruikt door zogende moeders.

Verder lezen / Referenties

Lees voor meer informatie de bijsluiter van verapamil.