Bijgewerkt op 28 september 2022
Wat is elektroconvulsietherapie (ECT)?
Elektroconvulsietherapie – vaak afgekort tot ‘ECT’ – is een behandeling voor ernstige stemmingsstoornissen (bijv. depressie) en bepaalde psychotische aandoeningen. Bij deze behandeling wordt een elektrische stroom door de hersenen geleid. Hierdoor wordt kunstmatig een epileptische aanval (convulsie) uitgelokt. Dit gebeurt onder narcose. Uit onderzoek is gebleken dat ECT een gunstig effect kan hebben bij patienten die niet of onvoldoende baat hebben bij andere behandelingen.
Hoe werkt het?
Het is niet goed duidelijk hoe elektroconvulsietherapie leidt tot verbetering van klachten bij mensen met psychische aandoeningen. Wel worden op hersenscans in bepaalde delen van de hersenen veranderingen gezien na behandeling met ECT. Ook zijn veranderingen in de hoeveelheid signaalstoffen (neurotransmitters) in bepaalde delen van de hersenen gezien.
Bij welke aandoeningen wordt het gebruikt?
ECT wordt gebruikt bij de behandeling van ernstige vormen van depressie, waaronder psychotische depressie, waarbij andere behandelingen niet of onvoldoende werken. Daarnaast wordt ECT ook toegepast bij ernstige vormen van bipolaire stoornis. Verder wordt het gebruikt bij de behandeling van bepaalde vormen van psychoses, waaronder schizofrenie, en bij katatone stoornis.
Uit onderzoek is gebleken dat ECT depressieve klachten en het risico op zelfmoord bij mensen met depressie vermindert. Daarnaast verbetert het de kwaliteit van leven en vermindert het de noodzaak voor opname in een psychiatrisch ziekenhuis. Bij ongeveer tweederde van de mensen met psychotische depressie en katatonie die niet op andere behandelingen reageren is ECT werkzaam.
Hoe gaat een behandeling met ECT?
Voorafgaand aan de behandeling wordt, net als bij operaties, door een algemeen arts, internist of anesthesioloog bepaald of iemand de behandeling aankan. Dit gebeurt aan de hand van een vragenlijst, vraaggesprek en/of lichamelijk onderzoek. De behandeling zelf wordt over het algemeen gedaan door een psychiater.
Mensen die elektroconvulsietherapie ondergaan worden kortdurend (ca. 10 minuten) onder narcose gebracht. Tevens krijgen ze spierverslappende medicijnen toegediend. Vervolgens worden elektroden aangebracht op het hoofd, meestal beiderzijds aan de slapen. Via deze elektroden wordt een elektrische stroom door de hersenen gestuurd. Dit leidt tot een epileptische aanval die meestal 20-60 seconden duurt. Tijdens de behandeling worden bloeddruk, hartslag en zuurstofgehalte van het bloed gecontroleerd.
ECT wordt meestal 6-12 keer toegepast in een periode van 2-4 weken. Na elke behandeling wordt beoordeeld of de symptomen afgenomen zijn, maar ook of er bijwerkingen door de behandeling zijn opgetreden. Om de kans op een terugval na de behandelingen te verminderen wordt vaak een antidepressivum of lithium voorgeschreven. Soms wordt ECT gedurende langere tijd als onderhoudsbehandeling gegeven om terugval tegen te gaan.
Welke bijwerkingen geeft het?
Net als andere behandelingen kan ECT bijwerkingen geven. De meest voorkomende bijwerkingen zijn geheugenverlies en hoofdpijn. Andere bijwerkingen die regelmatig voorkomen zijn spierpijn, pijn in de kaak, moeheid, misselijkheid en braken. Zeldzame bijwerkingen zijn verwardheid, aanhoudende spierverslapping, aanhoudende epileptische aanval, hartritmestoornis, moeite met ademen, ademstop (apneu) en zich verslikken (aspiratie).
Synoniemen
ECT, ECT-behandeling, elektroconvulsieve therapie, electroconvulsieve therapie, elektroconvulsieve behandeling, elektroshock, elektroshock behandeling, elektroshock therapie, elektroshocktherapie
Engelse vertaling
electroconvulsive therapy, ECT
Verder lezen / Referenties
- RT Espinoza, CH Kellner, ‘Electroconvulsive Therapy‘, gepubliceerd in The New England Journal of Medicine van 17 februari 2022; 386(7): pagina’s 667-672.