Bijgewerkt op 3 april 2023
Wat is ciclosporine?
Ciclosporine is een geneesmiddel dat wordt gebruikt om afstoting van organen te voorkomen na orgaantransplantatie. Daarnaast wordt het soms ook bij andere aandoeningen gebruikt. Het middel wordt op de markt gebracht onder de merknaam Neoral (capsules) en Sandimmune (injectievloeistof). Daarnaast zijn nog een aantal merkloze versies beschikbaar.
Bij welke aandoeningen?
Ciclosporine wordt bij de volgende aandoeningen gebruikt:
- orgaantransplantaties, bijvoorbeeld niertransplantatie, levertransplantatie, longtransplantatie
- psoriasis
Daarnaast zijn er nog een aantal andere aandoeningen waarbij het middel soms wordt ingezet. Voorbeelden zijn:
- aplastische anemie
- aseptische meningitis door geneesmiddelen
- dermatomyositis
- erytrocytaire aplasie
- hemolytische anemie van het warme type
- impetigo herpetiformis
- koudeallergie
- membraneuze glomerulonefritis
- myasthenie (myasthenia gravis)
- pyoderma gangrenosum
- reticulaire erythemateuze mucinose
- ziekte van Behçet
- ziekte van Sneddon-Wilkinson
- ziekte van Wegener
Hoe werkt het?
Ciclosporine onderdrukt het afweersysteem (immuunsysteem). Middelen die het afweersysteem remmen worden afweeronderdrukkende geneesmiddelen of immunosuppressiva genoemd. Ciclosporine remt het afweersysteem doordat het de werking zogenaamde T-cellen tegengaat. T-cellen spelen een belangrijke rol in de afweer tegen vreemde cellen.
Ciclosporine remt de werking van T-cellen door de werking van het stofje calcineurine tegen te gaan. Calcineurine is een stofje (enzym) dat een belangrijke rol speelt bij de activatie van de T-cellen. Door calcineurine te remmen worden de T-cellen minder actief. Omdat het de werking van calcineurine tegengaat wordt ciclosporine gerekend tot een groep geneesmiddelen die calcineurineremmers wordt genoemd.
Aflevering en dosering
Ciclosporine wordt op de markt gebracht onder de merknamen Sandimmune en Neoral. Daarnaast zijn er ook generieke (merkloze) versies van het middel beschikbaar.
Het middel is beschikbaar in capsules van 25 mg en 100 mg, als drank met een concentratie van 100 mg/ml, en als infusievloeistof met een concentratie van 50 mg/ml.
Welke bijwerkingen geeft het?
Ciclosporine kan ernstige bijwerkingen veroorzaken. Daarom moeten mensen die dit middel gebruiken altijd streng worden gecontroleerd.
De volgende bijwerkingen kunnen optreden:
- slecht werkende nieren (nierfalen)
- hoge bloeddruk (hypertensie)
- trillende handen
- hoofdpijn
- verhoogd cholesterol gehalte in het bloed
- verlaagd aantal witte bloedcellen in het bloed (leukopenie)
- geen trek in eten
- misselijkheid en braken
- buikpijn
- maagzweer
- gezwollen tandvlees
- verminderde leverfunctie
- verhoogd glucose gehalte in het bloed (hyperglycemie)
- verhoogd urinezuur gehalte in het bloed (hyperuricemie)
- verhoogd kalium gehalte in het bloed (hyperkaliëmie)
- verlaagd magnesium gehalte in het bloed (hypogmagnesiëmie)
- tintelend of prikkelend gevoel
- stuiptrekkingen
- spierkramp
- spierpijn
- overmatige haargroei (hypertrichose)
- moeheid
- koorts
- blozen
- posterieur reversibel encefalopathiesyndroom (PRES) en symptomen zoals verwardheid, agitatie, slapeloosheid, visusstoornissen, corticale blindheid, coma, parese, cerebellaire ataxie, perceptiedoofheid.
- bloedarmoede (anemie)
- afname van het aantal bloedplaatjes in het bloed (trombocytopenie)
- allergische huiduitslag
- oedeem
- aankomen in gewicht
Wat kost het?
Een verpakking met 75 capsules van 50 mg ciclosporine van Teva (Cicquorin) kost EUR 103,75 exclusief afleverkosten van de apotheek.
Verder lezen
Voor meer informatie verwijzen wij naar de bijsluiter van dit middel.