Antipsychotica

Bijgewerkt op 21 augustus 2023

Wat zijn antipsychotica?

Antipsychotica zijn geneesmiddelen voor de behandeling van psychoses. Een psychose is een toestand waarin iemand verward is door waandenkbeelden en/of hallucinaties. Dat zijn waarnemingen van dingen die er in werkelijkheid niet zijn, bijvoorbeeld stemmen horen of dingen zien die er niet zijn. Psychoses komen voor als afzonderlijk verschijnsel, of als onderdeel van een ziekte, zoals bijvoorbeeld schizofrenie.

Een andere (verouderde) naam voor antipsychotica is ‘neuroleptica’.

antipsychotica - voorbeelden van verschillende typen antipsychotica
antipsychotica – voorbeelden van verschillende typen antipsychotica

Welke antipsychotica zijn er?

Er wordt onderscheid gemaakt tussen ‘klassieke antipsychotica’ en ‘atypische antipsychotica‘.

Klassieke antipsychotica

Hieronder volgt een lijst met klassieke antipsychotica, ook wel ‘typische antipsychotica’ genoemd.

Promethazine is ook een antipsychoticum. Het wordt in de medische praktijk echter nauwelijks nog als dusdanig gebruikt.

Vanwege de vervelende extrapiramidale bijwerkingen van de klassieke antipsychotica zijn farmaceutische bedrijven gaan zoeken naar betere middelen. Zo zijn in de jaren ’90 van de vorige eeuw nieuwe antipsychotica op de markt gekomen die minder extrapiramidale bijwerkingen geven. Deze nieuwe antipsychotica werden ‘atypische antipsychotica’ genoemd.

Atypische antipsychotica

Atypische antipsychotica hebben als voordeel dat ze minder extrapiramidale bijwerkingen geven dan de klassieke middelen. Hieronder volgt een lijst met atypische antipsychotica.


Bijwerkingen antipsychotica

Antipsychotica kunnen vervelende bijwerkingen geven. Die worden voor een deel verklaard doordat antipsychotica de werking van dopamine in de hersenen tegengaan. Hierdoor kunnen symptomen ontstaan die lijken op de symptomen die voorkomen bij de ziekte van Parkinson. Bij deze ziekte is er immers een tekort aan de signaalstof (neurotransmitter) dopamine in de hersenen.

Bijwerkingen die worden veroorzaakt door het blokkeren van de zogenaamde ‘dopamine-receptoren’ worden ‘extrapyramidale bijwerkingen’ genoemd. Het zijn verschijnselen als spierstijfheid, akathisie (onvermogen om stil te blijven zitten), trillende handen (tremor) en spiertrekkingen.

Behalve extrapiramidale bijwerkingen kunnen antipsychotica ook andere bijwerkingen geven. Voorbeelden zijn gewichtstoename en gedragsverandering. Bij langdurig gebruik kunnen antipsychotica tardieve dyskinesie veroorzaken.


Toepassingen (indicaties) van antipsychotica

Antipsychotica worden meestal gebruikt voor de behandeling van psychoses, bijvoorbeeld bij mensen met schizofrenie. Daarnaast worden ze soms ook voorgeschreven aan mensen met bipolaire stoornis, bepaalde vormen van (ernstige) depressie, en/of angststoornissen.


Engelse vertaling

antipsychotics, neuroleptics

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Scroll naar boven