Bijgewerkt op 4 december 2023
Wat zijn anti-emetica?
Anti-emetica zijn geneesmiddelen tegen misselijkheid en braken. Een andere naam voor anti-emetica is anti-braakmiddelen.
Welke middelen zijn er?
Er zijn verschillende groepen geneesmiddelen die kunnen worden ingezet tegen misselijkheid en overgeven. Hieronder een overzicht van de verschillende groepen en voorbeelden van middelen die tot die groepen behoren.
- Anticholinergische middelen, zoals:
- Antihistaminica, zoals:
- Antipsychotica, zoals:
- Cannabinoïden, zoals:
- THC (tetrahydrocannabinol)
- Corticosteroïden, zoals:
- Neurokinine 1-receptor antagonisten, zoals:
- aprepitant (merknaam: Emend)
- casopitant (merknaam: Zunrisa)
- fosaprepitant (merknaam: Ivemend)
- maropitant (merknaam: Cerenia)
- vestipitant
- Prokinetica, zoals:
- Serotonine antagonisten (5HT3-antagonisten), zoals:
Zelfzorgmiddelen
Een zelfzorgmiddel dat tot de anti-emetica wordt gerekend is gember. Gembercapsules worden op de markt gebracht voor de behandeling van milde misselijkheid.
Dopamine-antagonisten
Dopamine antagonisten, zoals metoclopramide en domperidon, bevorderen maagontlediging. Vanwege deze werking worden ze ook wel prokinetica genoemd.
Welke toedieningsvormen zijn er?
Anti-emetica worden bij voorkeur ingenomen via de mond. Bij aanhoudend overgeven heeft dit echter geen zin. Het geneesmiddel wordt dan vaak weer uitgebraakt. In dat geval komen andere toedieningsroutes in aanmerking, bijvoorbeeld via de anus (rectale toediening als zetpil) of direct in de bloedbaan (intraveneus). Ook zijn van sommige middelen pleisters voor toediening via de huid beschikbaar.
Bij welke aandoeningen?
Anti-emetica worden gebruikt bij de behandeling van misselijkheid en braken. Ook worden ze soms gebruikt om misselijkheid en braken te voorkomen, bijvoorbeeld bij mensen die chemotherapie krijgen of na operaties.
Misselijkheid en braken zijn veel voorkomende symptomen bij zwangerschap, reisziekte, voedselvergiftiging, migraine, ziekte van Ménière, gebruik van antikankermiddelen (chemotherapie), na operaties, en bij veel andere aandoeningen en omstandigheden. Kijk voor een uitgebreid overzicht op de webpagina over oorzaken van misselijkheid en de webpagina over oorzaken van braken.
Behandeling met anti-emetica
Voordat artsen een anti-emeticum voorschrijven zullen ze willen weten wat de oorzaak is van de misselijkheid en/of het overgeven. Als die gevonden wordt kan namelijk de onderliggende oorzaak worden behandeld. Het kan echter voorkomen dat niet direct duidelijk is wat de oorzaak van de misselijkheid is. In dat geval worden meestal metoclopramide of domperidon voorgeschreven.
Anti-emetica bij kankerpatiënten
Metoclopramide en domperidon zijn bij kankerpatiënten niet altijd goed werkzaam. Daarom worden regelmatig verschillende andere middelen voorgeschreven om misselijkheid en overgeven tegen te gaan. Middelen die dan in aanmerking komen zijn bijvoorbeeld levomepromazine, dexamethason en ondansetron.
Tot mijn lichte verbazing zie ik bij de beschrijvingen van anti-emetica geen enkele link voor het gebruik bij zelfdoding.