Dik oog

Bijgewerkt op 17 juli 2023

Dik oog

Met een ‘dik oog’ wordt bedoeld een zwelling van de oogleden zoals hieronder afgebeeld. Vaak zit het oog ook dicht maar dat is niet altijd het geval. Zwelling van de oogleden kan door veel verschillende aandoeningen worden veroorzaakt.

Welke oorzaken zijn er?

Hieronder een uitgebreid overzicht van oorzaken van een dik oog. Het getal achter de oorzaak is een schatting van het aantal mensen dat jaarlijks in Nederland vanwege die oorzaak een dik oog krijgt.

Vaak voorkomende oorzaken van een dik oog: >1.000/jaar

• bindvliesontsteking van het oog door bacteriën (bacteriële conjunctivitis) – 37.950
• bindvliesontsteking van het oog door overgevoeligheid (allergische conjunctivitis) – 13.167
• strontje (hordeolum externum) – 6.300
• angio-oedeem (verworven angio-oedeem) – 4.000
• chalazion – 3.850
• kneuzing van de oogbol (contusio bulbi) – 3.787
• bindvliesontsteking van het oog door virus (virale conjunctivitis) – 3.360
• ontsteking van het hoornvlies door UV-straling (fotokeratitis) – 1.332

Minder vaak voorkomende oorzaken van een dik oog: <1.000/jaar

• ontsteking van de oogkas (cellulitis orbitae) – 798
• ontstoken kliertje van Meibom (hordeolum internum) – 450
• ontsteking rond de oogkas (periorbitale cellulitis) – 439
• metaaldeeltje in het oog – 400
• ontsteking van de oogspieren in de oogkas (oculaire myositis) – 284
• infectie in het oog (infectieuze endoftalmitis) – 205
• ziekte van Graves (morbus Graves) – 190
• gordelroos van de oogtak van de vijfde hersenzenuw (herpes zoster ophthalmicus) – 160

Zeldzame oorzaken van een dik oog: <100/jaar

• lymfoedeem in het gezicht en/of de nek (lymfoedeem van het hoofd/hals gebied) – 63
• gonorroe van het oog (gonococcenconjunctivitis) – 60
• schildklieradenoom – 60
• gebroken schedelbasis (schedelbasisfractuur) – 48
• verstopping van de bovenste holle ader (vena cava superior syndroom) – 35
• gebruik van Livocab (levocabastine) oogdruppels – 30
• chronische infectie in het oog na een oogoperatie (chronische postoperatieve endoftalmitis) – 24
• clusterhoofdpijn (neuralgie van Horton) – 23
• chronische ontsteking van de spieren (polymyositis) – 19
• zeefbeenontsteking (acute sinusitis ethmoïdalis) – 18
• discoïde lupus erythematosus (discoïde lupus erythematosus) – 15
• erfelijk angio-oedeem (hereditair angio-oedeem) – 14
• uitzaaiingen in de oogkas – 13
• voorwerp in de neusbijholte (corpus alienum in de sinus) – 12
• SUNCT – 10

Zeer zeldzame oorzaken van een dik oog: <10/jaar

• stille schildklierontsteking (stille thyreoïditis) – 9
• trombose van de sinus cavernosus in de hersenen (cerebrale trombose van de sinus cavernosus) – 9
• aanhoudende aanvalsgewijze éénzijdige hoofdpijn (chronische paroxismale hemicrania) – 9
• caverneus hemangioom in de oogkas – 8
• meningeoom in de oogkas (meningeoom in de orbita) – 8
• fistel tussen halsslagader en sinus cavernosus (caroticocaverneuze fistel) – 8
• granulomateuze ontsteking van de lip (cheilitis granulomatosa) – 6
• aanhoudende éénzijdige hoofdpijn (hemicrania continua) – 5
• ontsteking van het voorhoofdsbeen (osteomyelitis van het os frontale) – 5
• gebroken zeefbeen (fractuur van het os ethmoideum) – 4
• trachoom – 3
• ziekte van Chagas – 3
• capillair hemangioom in de oogkas – 3
• SUNA-syndroom – 3
• chronische zeefbeenontsteking (chronische sinusitis ethmoïdalis) – 2
• syndroom van Melkersson-Rosenthal – 2
• te snel werkende schildklier door gebruik van schildklierhormoontabletten (exogene hyperthyreoïdie door schildklierhormoontabletten) – 2
• erfelijk angio-oedeem type 3 (hereditair angio-oedeem type 3) – 2
• zygomycose (mucormycose) – 1,4
• te snel werkende schildklier door eten van met schildklier verontreinigd vlees (exogene hyperthyreoïdie door eten van met schildklier verontreinigd vlees) – 1,3
• acute invasieve bijholteontsteking door een schimmel (acute invasieve mycotische sinusitis) – 1,1
• te snel werkende schildklier door andere oorzaak van buitenaf (exogene hyperthyreoïdie) – 1,0
• kwaadaardig gezwel van het kliertje van Meibom (carcinoom uitgaande van het kliertje van Meibom) – 0,9
• dirofilariasis van de ogen (oculaire dirofilariasis) – 0,9
• trichinose – 0,4
• mansonellose – 0,2
• ziekte van Rosai-Dorfman (sinushistiocytose met massale lymfadenopathie) – 0,2

Behandeling dik oog

Het is lastig om in het algemeen iets over de behandeling van een ‘dik oog’ te zeggen. De behandeling is namelijk afhankelijk van de onderliggende oorzaak.

Engelse vertaling

swelling of the eyelids, swelling around the eye, periorbital puffiness

Synoniemen dik oog

oog is dik, gezwollen oog, opgezwollen oog, zwelling rond het oog, verdikking van het ooglid, zwelling van het ooglid, gezwollen ooglid, dik ooglid, gespannen oogleden, dikke oogleden, dikke ogen, gezwollen oogleden, opgezet oog, oog zit dicht

Verder lezen / Referenties

• N Wolkow, LV Romo, CV Edwards, AM Stagner, ‘Case 21-2023: A 61-Year-Old Man with Eyelid Swelling‘, gepubliceerd in New England Journal of Medicine van 13 juli 2023; 389: pagina’s 166-175.