Bijgewerkt op 12 januari 2023
Wat is de ziekte van Pfeiffer?
De ziekte van Pfeiffer is een veel voorkomende infectieziekte die wordt veroorzaakt door een virus, het Epstein-Barr virus (EBV). De ziekte komt vooral voor bij kinderen, pubers en jongvolwassenen. Bij een aantal mensen zal de ziekte verlopen als een griep. Bij anderen kan de ziekte leiden tot langdurige klachten van onder andere moeheid en gezwollen lymfeklieren.
De ziekte komt veel voor bij jonge mensen en wordt overgedragen door speeksel. Vandaar dat de ziekte in Engeland ook wel ‘kissing disease’ wordt genoemd. De medische term voor de ziekte van Pfeiffer is ‘mononucleosis infectiosa’.
Wat is de oorzaak?
De ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door een infectie met het Epstein-Barr virus. Bijna 80% van de pubers heeft al eens een infectie met EBV te hebben doorgemaakt.
Wanneer de infectie voor de puberteit plaatsvindt zijn er vaak niet of nauwelijk klachten en gaat de infectie dus ongemerkt voorbij.
Het Epstein Barr virus wordt van mens tot mens overgebracht via druppeltjes bij hoesten of niezen, of via direct contact met speeksel, zoals bij (tong)zoenen. Dit laatste heeft geleid tot de bijnaam “kissing disease”.
Welke symptomen geeft het?
De meest kenmerkende klacht is vermoeidheid. Daarnaast kunnen voorkomen:
- koorts
- keelontsteking met pijn in de keel en soms geelwitte plekjes in de keel
- bulten in de hals en/of nek; dit zijn zwellingen van de lymfklieren (vergrote lymfeklieren)
- algemeen ziekzijn
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De diagnose wordt gesteld op grond van bevindingen bij lichamelijk onderzoek, bloedonderzoek en eventueel beeldvormend onderzoek.
Lichamelijk onderzoek
Bij ongeveer de helft van de patienten met de ziekte van Pfeiffer is bij lichamelijk onderzoek een vergrote milt te voelen.
Laboratoriumonderzoek
Bloedonderzoek: vaak verhoging van het transaminase gehalte, vaak een tekort aan bloedplaatjes en een tekort aan witte bloedcellen.
Beeldvormend onderzoek
Echografie: bij zo’n beetje alle patienten met de ziekte van Pfeiffer is de milt vergroot. Vergroting van de milt bij de ziekte van Pfeiffer wordt veroorzaakt door ophoping van lymfoïde cellen in de milt.
Wat is het beloop?
Het beloop van de ziekte van Pfeiffer is meestal onschuldig. Soms kunnen er echter complicaties optreden, zoals hersenvliesontsteking, hemolytische anemie, geelzucht, hoge luchtwegobstructie, gescheurde milt, longontsteking, ontsteking van de hartspier, ontsteking van het hartzakje, depressie of psychose.
De kans op het krijgen van een gescheurde milt bij de ziekte van Pfeiffer is erg klein. Minder dan een half procent van de mensen met de ziekte van Pfeiffer krijgt deze complicatie. Een miltscheur treedt meestal op tussen de 2de en 4de week van de ziekte. Dat is ook de periode dat de vergroting van de milt maximaal is.
Soms kunnen complicaties van het zenuwstelsel optreden ten gevolge van de ziekte van Pfeiffer. Voorbeelden van dergelijke complicaties zijn verminderd gevoel of verlamming van bepaalde spieren. Deze aandoeningen gaan meestal vanzelf weer over.
Hoe vaak komt het voor?
Per jaar krijgen krijgen naar schatting 7.000-8.000 mensen de ziekte van Pfeiffer in Nederland.
Bij wie?
De ziekte van Pfeiffer komt vooral voor bij jonge mensen. De meeste mensen met deze aandoening zijn 15-35 jaar.
Engelse vertaling
infectious mononucleosis, “kissing disease”
Synoniemen
Andere namen voor de ziekte van Pfeiffer zijn ‘Pfeiffer’, ‘infectie met het Epstein-Barr virus’, ‘EBV-infectie’, ‘kissing disease’ en ‘mononucleosis infectiosa’.
Verder lezen / Referenties
- D Ypma, C Coolsma, H Eker, M Vrooland, TWF Vink en H Lameijer, ‘Een jongen met een spontane miltruptuur – Een complicatie van mononucleosis infectiosa‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Casuiïstiek’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 16 augustus 2019; 163(33): pagina’s 34-37.