Bijgewerkt op 3 april 2023
Wat is een uretersteen?
Een uretersteen is een niersteentje dat in de urineleider (= ureter) is vastgelopen.
Hoe vaak komt ‘t voor?
Ureterstenen komen redelijk vaak voor. De diagnose wordt in Nederland jaarlijks zo’n 4.500 keer gesteld.
Wat is de oorzaak?
Ureterstenen zijn afgebrokkelde stukjes niersteen. De aandoening begint dus met het ontstaan van een niersteen. Als van de niersteen een stukje afbrokkelt wordt dit met de urine mee afgevoerd richting de urineleider. Daar loopt het steentje vast. Door het vastlopen ontstaan de typische klachten van een koliekaanval. Zie onder ‘symptomen‘.
Welke symptomen geeft het?
Een niersteentje dat vastloopt in de urineleider leidt tot een niersteenaanval, ook wel ‘niersteenkoliek’ genoemd.
De volgende klachten kunnen voorkomen:
- pijn in de zij – 52%
- pijn in de rug – 48%
- niet stil kunnen zitten – 40%
- braken – 37%
- misselijk – 19%
- buikpijn – 13%
- pijn onder in de buik – 13%
- bloed bij de urine – 11%
- pijn aan de balzak – 2%
- pijn aan de zaadbal – 2%
- pijn in de lies – 2%
Hoe wordt de diagnose gesteld?
De arts kan op grond van de klachten al een sterk vermoeden krijgen dat het gaat om een uretersteen. Bij lichamelijk onderzoek zijn er geen bevindingen die typisch zijn voor het bestaan van een niersteen in de urineleider. Bij onderzoek van de urine is vaak bloed aantoonbaar. De diagnose wordt bevestigd met een röntgenfoto waarop het steentje zichtbaar is.
Wat is de behandeling?
In eerste instantie is het van belang om de pijn te verlichten. Dit lukt niet met paracetamol of ibuprofen. Meestal wordt diclofenac (Voltaren) gegeven. Omdat diclofenac schadelijk kan zijn voor het maagslijmvlies wordt het vaak als zetpil voorgeschreven. Voor een snelle werking kan diclofenac ook als injectie in de spieren worden toegediend.
Als de pijn verlicht is moet afgewacht worden of het steentje spontaan uitgeplast wordt. Dat kan gecontroleerd worden door door een zeef te plassen. Vaak lukt het om langs deze weg van de uretersteen af te komen.
Als na een aantal dagen nog geen steentje is uitgeplast en de klachten aanhouden of terugkeren kan de uroloog besluiten om het steentje te verwijderen. Dat kan op verschillende manieren. Vaak wordt in eerste instantie geprobeerd het niersteentje te vergruizen. Dit wordt ‘niersteenvergruizing’ of ‘lithotripsie’ genoemd. Als dat niet lukt kan de uroloog via een slangetje door de plasbuis en de blaas proberen het steentje weg te halen. Dit wordt ‘flexibele ureteroscopie’ genoemd. Dit gebeurt in het ziekenhuis onder verdoving. Na de ingreep wordt meestal voor enige tijd een urinekatheter in de urineleider achtergelaten. Als ook dat niet lukt kan het steentje middels een operatie worden verwijderd.
Engelse vertaling
ureteral stone