Wat is gordelroos (herpes zoster)?
Gordelroos is een veel voorkomende ziekte die wordt veroorzaakt door het waterpokkenvirus (varicella zoster virus). Een infectie met dit virus veroorzaakt bij kinderen waterpokken. Als iemand als kind waterpokken heeft gehad, trekt het virus zich terug in de zenuwcellen van het ruggenmerg. Door een verlaagde weerstand, na ziekte of een zeer emotionele periode, kan het virus weer actief worden en gordelroos veroorzaken. De medische term voor gordelroos is herpes zoster.
Hoe vaak komt ‘t voor? Bij wie?
Iedereen kan gordelroos krijgen, maar de ziekte treedt vooral op bij mensen boven het zestigste levensjaar. Gordelroos is over het algemeen geen ernstige, maar wel een hinderlijke aandoening en duurt enkele weken. In een enkel geval kan dit langer zijn.
Gordelroos treedt vooral op als de weerstand laag is. Dat kan zijn na een periode van slaapgebrek of overmatige inspanning. Maar een verminderde weerstand kan ook optreden door bijvoorbeeld gebruik van afweeronderdrukkende geneesmiddelen of chemotherapie.
Wie nooit waterpokken heeft gehad en geen antistoffen heeft tegen het virus, kan besmet raken door iemand met gordelroos. Het virus kan door de lucht worden overgedragen en ook via het vocht uit de blaasjes. Gordelroos kan in principe meerdere malen bij dezelfde persoon optreden, maar dat komt zelden voor.
Welke symptomen geeft het?
De kenmerken van gordelroos zijn een hevige, brandende of stekende pijn, die soms gepaard gaat met koorts, hoofdpijn en/of een algemeen gevoel van ziek zijn. Na een paar dagen ontstaan kleine groepen rode blaasjes. Deze gaan gepaard met een heftige jeuk.
Na tien tot veertien dagen drogen de blaasjes in en worden korstjes die kleine littekens kunnen achterlaten. Gordelroos kan overal op het lichaam voorkomen, maar meestal openbaart de ziekte zich rond de buik- en de taille.
Gordelroos rond het oog
Gordelroos komt ook wel eens voor in of rond het oog. Deze vorm is veel gevaarlijker dan die optreedt in de buik- en taillestreek. In zo’n geval moet u dan ook direct een oogarts raadplegen.
Verspreide gordelroos
Meestal beperkt de aandoening zich tot het verzorgingsgebied van een zenuwwortel (dermatoom). Bij mensen met een sterk verminderde weerstand, bijvoorbeeld door een HIV-infectie of bij gebruik van afweeronderdrukkende middelen, kan een uitgebreide vorm van de aandoening voorkomen. Artsen spreken dan van gedissemineerde herpes zoster. Hierbij kunnen de huidafwijkingen verspreid over het lichaam voorkomen. Ook kunnen organen aangetast raken waardoor bijvoorbeeld buikpijn kan ontstaan.
Wat is de behandeling?
Voor de behandeling van gordelroos kunt u het beste naar uw huisarts of een dermatoloog gaan. Deze schrijft u in veel gevallen een antivirusmiddel, vitamine B-complex en pijnstillers voor. Tegen de jeuk wordt meestal een poeder of een zalf gegeven. Het antivirusmiddel moet alleen wel binnen een week na het opkomen van de eerste verschijnselen gebruikt worden. Wordt er langer gewacht, dan heeft bestrijden geen zin meer. In dat geval wordt alleen pijnstiller en anti-jeukmiddels voorgeschreven. Zonder medicijnen verdwijnt de gordelroos ook na ongeveer een maand.
Beloop
Post-herpetische neuralgie
Een dreigend gevaar van gordelroos is een zenuwpijn die aanhoudt, ook als de blaasjes al lang verdwenen zijn. Dit wordt ‘post-herpetische neuralgie’ of ‘post-herpetische pijn’ genoemd. Deze zenuwpijn kan heel ernstig zijn en jarenlang duren. De kans op een dergelijke zenuwpijn neemt toe naarmate iemand ouder is.
Engelse term
shingles, herpes zoster
ICD10-code
B02
Uitgegeven door: Simpto.nl
Datum van publicatie: 6 juni 2016
Auteur: Erwin Douwes
Laatst bijgewerkt op: 31 oktober 2016