Wat is endometriose?
Endometriose is een aandoening waarbij stukjes baarmoederslijmvlies verspreid door het lichaam voorkomen.
Het baarmoederslijmvlies zit normaal gesproken alleen in de baarmoeder. Maar bij endometriose zijn stukjes van het baarmoederslijmvlies elders in het lichaam terechtgekomen. Bij vrouwen van vruchtbare leeftijd zal het baarmoederslijmvlies tijdens de menstruatiecyclus opzwellen en vervolgens worden afgestoten. Dit leidt bij gezonde vrouwen elke cyclus – meestal zo’n vier weken – tot de menstruatie. Bij vrouwen met endometriose zullen de stukjes baarmoederslijmvlies die elders in het lichaam zitten ook opzwellen en weefsel afstoten. Dit kan – afhankelijk van de plaats waar het weefsel zich bevindt – tot allerlei verschillende klachten leiden.
Welke symptomen geeft het?
Bij endometriose kunnen de stukjes baarmoederslijmvlies die elders in het lichaam zitten tijdens de menstruatie – net als het baarmoederslijmvlies in de baarmoeder – gaan bloeden. Door ophoping van het bloed ontstaat een lokale zwelling. Hierdoor kan een ontstekingsreactie ontstaan. Dit kan tot pijnklachten leiden. Ook kan de zwelling op zenuwen drukken en zo klachten geven. Verder kunnen door de ontsteking verklevingen tussen organen ontstaan. De verklevingen kunnen ook weer tot pijnklachten leiden.
Endometriose kan tot de volgende klachten leiden:
- pijn onder in de buik
- pijn bij geslachtsgemeenschap
- pijn in het bekken
- niet zwanger raken
- menstruatie duurt langer dan normaal
- buikpijn
- pijn bij poepen
- veel bloedverlies bij de menstruatie
- buikkrampen
- misselijk
- pijn in de rug
- pijn onder in de rug
- duizeligheid
- pijn linksonder in de buik
- pijn rechtsonder in de buik
- hoofdpijn
- moeheid
- verhoogde lichaamstemperatuur
- vaak plassen
- pijn bij plassen
- onregelmatige menstruatie
- pijn in de anus
- verminderde weerstand
- vochtige navel
- pijn aan de benen
- braken
- aandrang voelen om te plassen
- aandrang voelen om te poepen
- bultje in de navel
- pijn bij de anus
- verstopping
- diarree
- bloed uit de anus
- bloedverlies uit de vagina
- bloedvlekjes in de onderbroek
- minder vaak menstrueren
- pijnlijke aandrang om te poepen
- roze of rode urine
- vlekken in de onderbroek
- weinig bloedverlies bij de menstruatie
- pijn aan de bovenbenen
- pijn aan het bovenbeen
- zwelling in de lies
Ongeveer een kwart van de vrouwen met endometriose heeft geen klachten.
Speciale vormen van endometriose
Endometrioom
Bij vrouwen met endometriose kunnen endometriomen ontstaan. Een endometrioom is een cyste in de eierstok (ovariumcyste) die gevuld is met oud bloed. De aandoening wordt ook wel chocoladecyste genoemd, vanwege de bruine kleur van het oude bloed.
Endometriose van de blaas
Hierbij komt endometriumweefsel voor in de urineblaas. Kijk voor meer informatie hierover op de webpagina over endometriose van de blaas.
Endometriose van de longen
Hierbij komt endometriumweefsel voor in de borstkas. Kijk voor meer informatie hierover op de webpagina over endometriose van de longen (pulmonale endometriose, thoracale endometriose).
Endometriose van het middenrif
Endometriose van het middenrif is een zeldzame aandoening waarbij baarmoederslijmvlies voorkomt in het middenrif. Het middenrif is de dunne koepel van spierweefsel die de borstkas scheidt van de buik.
Littekenendometriose
Endometriose kan ook ontstaan na een buikoperatie. Het gaat dan met name om buikoperaties waarbij de baarmoeder (uterus) is betrokken, zoals bijvoorbeeld een keizersnede. Waarschijnlijk ontstaat littekenendometriose als tijdens de operatie cellen van het baarmoederslijmvlies terechtkomen in het litteken. Jaren later ontstaat dan een bult in het litteken. De bult kan pijnklachten geven die tijdens de menstruatie toenemen.
Engelse vertaling
Verder lezen / Referenties
- P Keurlings, M Teunissen, M Koopmans en R Kok, ‘Een pijnlijk keizersnedelitteken‘, gepubliceerd in Medisch Contact van 16 juni 2016; 24: pagina 25.
- ER Klinkert, EJ Oude Lohuis, K van der Tuuk, MD Louwerse, AEP Cantineau, ‘Endometriose, je gaat het pas zien als je het doorhebt‘, gepubliceerd in de rubriek ‘Klinische les’ van het Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde van 16 november 2023; 167(46): pagina’s 20-25.